Jar o’quv markazi biologiya – 1

VARIANT -24 BIOLOGIYA
1. Algologiya (a) briologiya(b) lixenologiya (c) fanlari uchun o’rganish obyekti bo’lgan o’simliklarga xos bolgan xususiyatlar qaysi javobda berilgan''

1- ildiz, poya bargga cga cmas, 2- simbiotik munosahat tufayli kclib chiqqim. 3- ildiz sistcmasi taraqqiy etmagan, 4- fotosintczi xromatoforda amalga oshadi, 5- hujayralari karotin pigmcntiga cga, 6-o’tkazuvchi sistcmasi yo’q, 7-tallomga cga. 8- ildiz poyasi bor, 9- sporalar hosil qilib ko’payadi, 10- yuksak o’simliklami tubani, 1l-tuban o'simlik, 12-tallomidagi o’simtalar orqali ko’payadi, 13-jinsiy bo’g'ini ustinlik qiladi

A) a-l,3,5,7;b-2,3,6; c- 1,3,7,12

B) a-l.3.4.10; b-4.9.13; e-2,9,11

C) a-3,4,9; b-3,7,6,9c-3,4,l2

D) a-1,3,4,5,6,7.9; b-4,6.7,10; c-2,4.6.13
2. Maymunjon (1) zubturum(2)shuvoq(3) va qulupnay (4) kabi

o’simliklar singari hayotiy shaklga cga bo'lgan o'simliklar qaysi javobda bcrilgan?

A) l-kiyiko’t;2- qoqio’t;3-keyruek,4-yalpiz

B) 1-rayhon, 2-machin; 3-sarsa/an.4-zig’ ir

C) 1-singirtak; 2-iloq; 3-izcn;4-pomidor

D) 1-bodomcha; 2-no'xat; 3-itsigak, 4-andiz
3. Gulxayri o'simligiga xos belgilarni aniqlang.

1.kuzda to'pbarg hosil qiladi; 2.barglari qor tagida qishlab. bahorda o‘sishni davom cttiradi; 3.kosachasi ikki qavatli; 4. gullari to’g'ri, ikki jinsli; 5. gullari to'g'ri, ayrim jinsli; 6.barcha turlari dorivor; 7. poyasi sershox, yonboshlab o sadi;8. changchilari qo'shilib o‘sgan; 9) mevasi soxta, rczavor, 10) changchilari 5 ta.

A) 1,3, 7, 10 B) 1,2, 7,9 C) 2. 3,4, 8 D)2, 5.6.8
4.Makkajo'xorining urg’ochilik (a) yong'oqning erkaklik (b) hujayralari shakllanadigan gullari joylashgan to’pgullar uchun xos bo'lgan javobni toping?

1-gullari bandsiz joylashgan, 2-gulpoyasi osilib turadi,

-gullami gulqo'rg'on bo’laklari yo’q. 4- gulpoyasi shoxlanmagan, 5- uchma meva hosil qiladi, 6- urugkurtakka cga, 7- gulpoyasi shoxlangan . 8-gulpoyasi kalta va yog’on bo’ladi, 9- gullarida mikrosporalar yctiladi, 10-ikki jinsli gullarga cga

A ) a-1.3,7; b-2,3.10; B) a-2.6,8; b-3.9;

C ) a-1,4,6; b-2,9; D ) a-1,3,8; b-2,3,6;
5. Shirinmiya qanday o ’simlik?

A )poyasining yuqori qismi qishda quriydigan, ildizpoyali ko’p yillik o’t

B ) ildizidagi kurtaklardan yangi novda hosil qiladigan. murakkab juft patimon bargga ega bo'lgan o ’simlik

C ) qo’shimcha ildizlarga cga bo’lgan. barglari yoysimon tomirlangan ko’p yillik o’t

D ) shakli o'zgargan yerosti novdali, yoz davomida 500-600 l suv bug’latadigan o'simlik
6.To'rt juft yurish oyoqlari tanasining boshko'krak bo'limiga birikadi gan haqiqiy quruqlikda yashovchi bo'g'imoyoqlilarni aniqlang.

1) qoraqurt; 2) eshakqurt; 3) sariq falanga; 4) daryo qisqichbaqasi;

5) butli o'rgimchak; 6) zorka; 7) biy

A) 1, 5, 7 B) 2, 3, 5 C) 3, 5, 7 D) 1, 4, 6

7. "Dengiz karami"ga xos bo'lmagan xususiyatlarni

aniqlang.

a) jinssiz usulda ko'payganda zoosporalar hosil qiladi;

b) karamdoshlar oilasiga mansub; c) changchilari ikki

halqada joylashgan; d) poyasining uzunligi 6-12 metr;

e) ildizi o'q ildiz tizimli; f) tanasining yuqori qismi uzun

tasmasimon

A) b, c, e B) c, d, f C) a, b, d D) a, f

8.. Insulin gormoni bir-biridan farq qiluvchi A va B polipeptidlardan tuzilgan bo'lib, B polipeptid sinteziga javobgar i-RNK 30,6 nm uzunlikka ega. B polipeptid sinteziga javobgar i-RNK, A polipeptid sinteziga javobgar i-RNK dan 1,43 marta uzunligi ma'lum bo'lsa, A va B polipeptidlar gidroliz qilinganda hosil bo'ladigan aminokislotalar sonini aniqlang. (nukleotid orasidagi masofa 0,34 nm)

A) 20, 29 B) 21, 30 C) 25, 25 D) 20, 30

9. DNK dagi A soni vodorod bog`larga nisbatan 8 barobar,G soniga nisbatan esa 2 barobar kam.Shu DNK dagi vodorod bog`lar va purinlar soni 1750 ta farq qilsa u holda shu DNK dagi S sonini aniqlang.

A.700 B.350 C.450 D.900

10. Plazmid tarkibida jami fosfodefir va vodorod bo`glar soni 4200 ta G,S juftligidagi vodorod bog`lar soni A,T juftligidagi vodorod bog`lar soniga nisbatan 3 marta ko`p.Shu plazmid tarkibidagi G sonini aniqlang.

A.300 B.400 C.1200 D.600

11. Qonning zichligi 1,06 ga teng. Venadan 10 ml qon olinib sentrifugalandi va tindirildi, bunda 4,24 gr shaklli elementlar choʼkdi. Odamda qon olinmasdan oldin necha ml qon boʼlgan (qon olinmasdan oldin plazmaning massasi 3402,6 gr boʻlgan)

A) 5350 B) 4900 C) 5000 D) 5500

12. Sutemizuvchilardagi qaysi hususiyatlar boshqa hayvonlarda ham uchraydi

1) tanasi jun bilan qoplangan 2) sut bezlari rivojlangan 3) to’rt oyoqda yuradi 4) boshi tanasiga harakatchan qo’shilgan

5) urug’lanishi ichki 6) bolasini sut bilan boqadi 7) tirik bola tug’adi 8) quloq suprasi rivojlangan

A) 3,4,5,7 B) 2,5,7,8 C) 1,3,5,6 D) 4,5,6,8

13. Arxeospora va mikrospora hujayralari qaysi usulda bo’linadi?

A) mitoz/mitoz B) meyoz/mitoz

C) meyoz/meyoz D) mitoz/meyoz
14. Bir zigota yoki sporadan rivojlangan organizm evolutsiya nuqtayi nazardan ..... deyiladi.

A) organizm B) individ C) tur D) klon

15. Etiroflarni juftlang 1.Lamark 2.Forobiy 3.Beruniy

a)Tabiatda hamma narsalar tabiat qonunlariga muvoflq yashaydi o'zgaradi b)tabiiy,suniy tanlash c)organismlarning o'zgarishi bir tomondan uning yangi turlarining paydo bo'lishi 2chi tomondan takomillashishga bo'lgan intilishi tashqi omillarning bevosita tasiri tufayli amalga oshgan

A) 3-a;1-c B)2-a;3-c C)2-b;1-c D) 2-c; 3-a
16. Rizoidlari yordamida daryo suvlaridagi toshlarga yopishib o'suvchi (a), nam tuproqqa yopishib o'suvchi (b) va dengiz tubidagi toshlarga yopishib o'suvchi (c) tuban (I) va yuksak (II) o'simliklar guruhini aniqlang.

1) funariya; 2) ulotriks; 3) spirogira; 4) zuxrasoch;

5) qirqquioqning gametofiti; 6) qirqbo‘g‘imning sporafiti;

7) laminariya; 8) xlamidomonada

A) I a -2, c-1,7; II b -5 В) I b-1, с-7; II a-2,5

C) I a-2, c-7; II b-1,5 D) I a-2 b -5 ;II c-7,6

17. Mevasi sharsimon (I) va mevasi tuxumsimon (II) o’simliklarga xos ma’lumotlarni aniqlang.

1) begona o’t hisoblanadi; 2) kallakcha to’pgilga ega; 3) gultoji kapalak shaklida; 4) lolasimonlar sinfiga mansub; 5) gultoji erkin; 6) gulkosachasi erkin; 7) bargi yapaloq; tuxumsimon; 8) iyun-iyul oylarida gullaydi; 9) mevasidan Xalq tabobatida ishlatiladi; 10) guli to’q sariq

A) I- 1, 10; II- 4, 5, 8 B) I- 1, 9; II- 5, 6, 8

C) I- 1, 6; II- 6, 9, 10 D) I- 2, 5; II- 5, 6, 9

18. Keltirilgan fikrlardan qaysi(lari) toʻgʻri.

1) Miopiya tugʻma va hayot davomida orttirilgan boʻladi

2) Teridagi issiqni va sovuqni sezuvchi retseptorlar soni 1: 9 nisbatda 3) Yaqindan koʻrish gavhar doʻngligining kamayishi hisobiga ham kelib chiqishi mumkin 4) yarimoysimon klapan qonni oʻpka arteriyasidan oʻng qorinchaga qaytishiga toʻsqinlik qiladi5) Sechenov visseroretseptorlarni qorongʻu sezgi deb atagan6) simpatik nerv ta’sirida tomirlar devori kengayadi 7) Rishta ham 12 ta koʻzi bor hayvonga oʻxshab tirik tugʻib koʻpayadi8) parasimpatik nerv sistemasi ta’sirida tomirlarda qon oqish tezligi ortadi 9) butli oʻrgimchakda jinsiy bez ichak ostida, qisqichbaqada esa ichak ustida joylashgan 10) eozinofil lar oʻrtacha 120 kun yashaydi 11) Nefrit - bu harakat lan tiruv chi nerv tolasining yalligʻlanishi 12) Unayotgan don tarkibida koʻp boʻladigan ferment kraxmalni shakargacha parchalaydi

A) 1, 2, 4, 8, 11, 12 B) 2, 4, 6, 7, 9, 11

C) 1, 3, 4, 9 D) 1, 4, 7, 9.
18. Odamlarda qon guruhini namoyon qiluvchi genlar autosoma xromosomada joylashgan bo'lib, I qon guruhida I0I0, II qon guruhida IA IA yoki IA I0, III qon guruhida IB IB yoki IB I0, va IV qon guruhida lA IB holatda namoyon bo'ladi. Tirnoq displaziyasi ham autosoma dominant gen orqali boshqariladi. Qon guruhlarini boshqaruvchi gen tirnoq displaziyasi geni bilan bitta xromasomada yaqin joylashgan. Tirnoqlari normal IV qon guruhli erkak II qon guruhli, tirnoq displaziyasi bor digeterozigotali ayolga uylangan. Agar krossingover faqat ayollarda uchrab, u 10 % ni tashkil etsa, avlodning necha foizining tirnoqlari normal, II qon guruhli bo'ladi?

A) 50 B) 22,5 C) 25 D) 2,5

19. 900 gr Glukoza hosil bo’lishi bilan bog’liq jarayon?

A) 30 molekula CO2 sarflanadi, 2400kj ATF energiya sarflanadi, 30 molekula O2 hosil bo’ladi.

B) 30 molekula CO2 sarflanadi, 3600kj issiqlik energiya sarflanadi, 30 molekula O2 hosil bo’ladi.

C) 30 molekula CO2 sarfalanadi, 3600 kj ATF energiya sarfalanadi, 30 molekula O2 hosil bo’ladi.

D) 30 molekula CO2 sarflanadi, 6000kj ATF energiya sarflanadi, 30 molekula O2 hosil bo’ladi.
20. Toʻrt yoshli sogʻlom bola yuqori jagʻida va pastki jagʻida nechtadan tishlari boʻladi va hayoti davomida nechta tish almashmaydi.

A) 10 ; 20 B) 10 ; 12 C) 20 ; 12 D) 5 ; 32

21. Bugʼdoy donining rangi polimer tipda irsiylanadi. Pushti rang tetraploid navli bugʼdoy oʼzaro chatishtirilishidan olingan donning endosperimidagi polimerlar sonini toping.

A) 12 B) 24 C) 32 D) 8

22. Timsoqning ovogenez va spermatogenez uchun umumiy bo`lgan hodisalar qaysi javobda to`g`ri berilgan?1.ko`payish davrida transkripsiya va replikatsiya sodir bo`ladi 2.1ta gaploid to`plamga ega bo`lgan yirik hujayra hosil bo`ladi 3.hujayralarning 50% X ba 50% Y xromasomaga ega 4.o`sish davrida hujayralarda translyatsiya kuzatiladi 5.yetilish davridan so`ng hujayralarning barchasi X xromasoma ega bo`ladi 6.ko`payishda diploid to`plamli hujayralar hosil bo`ladi A)2,3,5 B)1,4,6 C)3,5,6 D)2,4,6
23. Boʼymadaron haqidagi notoʼgʼri maʼlumotni aniqlang.

A) moychechakdoshlar oilasiga kiradi

B) to’pguli o’rama bargchalar bilan qoplangan

C) shuvoq turkumi vakili

D) to’pguli asosan naychasimon gultojibarglardan tashkil topgan
24. Odamlarda yurak qorinchalarining sistola holatida qaysi klapanlar yopiq (a), qaysi klapanlar ochiq (b) boʼladi?

1) chap qorincha va aorta oʼrtasidagi yarimoysimon klapan;

2) oʼng qorincha va oʼpka arteriyasi oʼrtasidagi yarimoysimon klapan; 3) chap bo‟lmacha va chap qorincha oʼrtasidagi ikki tavaqali klapan; 4) oʼng boʼlmacha va oʼng qorincha oʼrtasidagi uch tavaqali klapan

A) a-2,4; b-1,3 B) a-3,4; b-1,2 C) a-1,2; b-3,4 D) a-1,3; b-2,4

25. Makkajoʼxori diploid navi tetraploid navidan olingan chang donasi bilan changlantirildi. Urugʼlanish jarayonidan soʼng hosil boʼlgan bitta murtak hujayrada (a) va bitta endosperm (b) hujayrasida (b) nechta xromosoma boʼladi?

A) a-30; b-40 B) a-30; b-70 C) a-40; b-70 D) a-70; b-3 0

26. Alkologiya o`rganadigan organizmga xos bo`lmagan xususiyatlarni aniqlang.
1.filloforadan agar-agar olinadi 2.laminariya qo`ng`ir suv o`ti 3.tanasi tallom deb ataladi 4.xlominadani ta`sirlashishi taksis deb ataladi 5.laminariya ko`p hujayrali chuchuk suv o`ti hisoblanadi 6.ulva yashil suv o`ti 7.ulotriks poyasi shoxlanmagan dengizda tarqalgan vakili hisoblanadi
A)4,5 B)1,4 C)4,7 D)4,6
27. Sog‘lom odam yuragining o‘ng qorinchasi tuzilishi va faoliyati to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.

1) devori qalin, muskullari kuchli rivojlangan; 2) devorining ichki yuzasi biriktiruvchi to‘qimadan iborat; 3) qonni aortaga haydaydi; 4) bo‘lmachadan uch tavaqali klapan bilan ajralib turadi; 5) qonni o‘pka arteriyasiga haydaydi; 6) bir marta qisqarib bo‘shashishi sistola deyiladi; 7) kengayishi diastola deyiladi; 8) u orqali arterial qon o‘tadi; 9) bir marta qisqarganda 65-70 ml qonni aortaga chiqaradi; 10) u orqali venoz qon o‘tadi

A) 4, 5, 7, 10 B) 2, 4, 6, 8, 9 C) 1, 3, 4, 8 D) 2, 5, 7, 9
28. To'g'ri ma’lumotlarni aniqlang.

1) bo'g'imoyoqlilar tipi qisqichbaqasimonlar, o'rgimchaksimonlar va hasharotlar sinflariga bo'linadi 2) bo'g'imoyoqlilar halqali chuvalchanglardan kelib chiqqan; 3) hasharotlar va qisqichbaqa simonlarning tanasi bosh, ko'krak va qorin bo'limlaridan iborat;

4) o'rgimchaklarda mo'ylov bo'lmaydi; 5) qisqichbaqasimonlarda bir juft, hasharotlarda ikki juft mo'ylovi bor; 6) o'rgimchakda sakkizta, qandala va burgada uch juft oyog'i bor.

A) 4, 5, 6 В) 1, 3, 5 С) 1, 2, 3 D) 2, 4, 6

29 .Drozofila pashshasida tanasining kulrang boʻlishi qora rang ustidan normal qanot kalta qanot ustidan dominant boʻlib 1 ta autosomaga birikkan holda irsiylanadi. Koʻzning qizil boʻlishi oq ustidan dominantlik qilib X xromasomaga joylashgan. Uchta belgisi boʻyicha geterozigota urgʻochi pashsha (otasi qora tanali, kalta qanotli) krossingover kuzatilsa necha xil gameta hosil qiladi.

A) 16 B) 8 C) 4 D) 6

30. Odamlarda miya koʻprigining ostki qismida (a) va uzunchoq miyaning yuqori qismida (b) nerv sistemasining qaysi qismlari joylashgan.

A) a- uzunchoq miya ; b- miya koʻprigi

B) a- oraliq miya ; b- oʻrta miya

C) a- oʻrta miya ; b- miya koʻprigi

D) a- oʻrta miya ; b- oraliq miya