Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети

Қисман саноатлашган сиёсий ттимлар ҳам ўзига хос сиёсий маданият-га эга. Бунга Европа ва Осиёнинг айрим мамлакатлари ҳамда СССР парчалан-ганидан кейин пайдо бўлган бир қатор МДҲ давлатлари тизимини киритиш мумкин. Бу турдаги тизимларнинг умумий жиҳатлари қуйидагилар:

• 
  демократиянинг турли хилларини вужудга келтирувчи сиёсий тизим-
  нинг ижтимоий асоси сифатидаги давлат ва фуқаролик жамиятининг оз ёки
  кўп даражада ажратилганлига;
  
• 
  янги ижтимоий институтлар сонининг ортиб бориш даражаси;
  
• 
  давлат бошқарувининг рационал-бюрократик хусусияти.
  

Бу турдаги сиёсий тизимлар давлат ҳокимияти ва бошқарув ташкилотла-рининт кенг кўламдаги ранг-баранг шакллари ва режимларнинг барча маш-ҳур кўринишларини ўз ичига қамраб олади.
87
Сиёсий тизимларни сиёсий режимлар, яъни ҳукмронлик хусусияти ва жамиятнинг сиёсий ҳаётини ташкил қилиш тамойиллари бўйича таснифлаш етарли даражада кенг тарқалган ҳисобланади. Ушбу мезонлар демократик, авторитар ва тоталитар сиёсий ттимлар, шунингдек, улар оралиғидаги турларни ажратиб кўрсатиш мумкин.
Сиёсий тизим ўз навбатида бир қатор кичик тизимларга бўлинади. Мада-ний-мафкуравий кичик тизимнинг мақсади мамлакатда амал қиладиган сиё-сий партияларнинг маълум ғоялар ва қарашларга таянишлари билан боғ-лиқцир. Сиёсий партиялар ўзларининг турли ғояларни жамият тараққиёти йўна-лишларининг ҳокимият учун кураш услублари ва концепцияларидан келиб чиқиб, илгари суришлари мумкин.
Таъбир жоиз бўлса, шуни таъкидлаш лозимки, сиёсий партиялар ва ҳара-катлар мамлакатда амал қилаётган ҳуқуқ меъёрларига тўла-тўкис риоя қил-саларгина, ўша жамиятнинг сиёсий тизимида ўз муносиб ўринларига эга бўла-дилар. Акс ҳолда уларнинг фаолияти давлат томонидан тўхтатиб қўйилиши мумкин.
Бугунгача дунёдаги сиёсий партияларнинг фаолиятларида либерал, кон-серватив, радикал, миллий, социалистик ва бошқа турдаги мафкуралар ил-гари сурилганлиги маълум. Демократик давлат маълум бир концепцияга та-янса ҳам, у ёки бу мафкурани давлат мафкураси сифатида белгаламайди.
Жамиятнинг сиёсий тизими ва унинг ташкилий тузилмалари маълум бир сиёсий меъёрга таяниб фаолият кўрсатадилар. Акс ҳолда унинг фаолияти уй-ғун ва барқарор ривожлана олмайди.