Jamurad yangiboyevich, amirov


Oziqalarning  energetik tuyimligini baholash



Download 4,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet78/438
Sana09.08.2021
Hajmi4,04 Mb.
#143177
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   438
Bog'liq
Чорвачилик асослари

Oziqalarning  energetik tuyimligini baholash. 
 
 
Energetik 
tuyimlilik 
oziqalarning 
organik 
moddalarning 
hayvon 
o‘zlashtiradigan energiyasiga aytiladi. 


 
55 
Oziqalarning energetik qiymatini baholashning qator usullari  taklif etilgan. 
Eng  ma’qul  O.Kelner  usuli  bo‘lib  u  ho‘kizlarda  toza  hazmlangan  to‘yimli 
moddalardan yog‘  to‘planishini asoslab bergan. Natijada to‘yimli moddalardan 
yog‘ to‘planishi o‘rnatilgan: 
 
2.2.1.jadval  
 
 
Ho‘kizlar  tanasida  to‘plangan  oqsil  yog‘ga  quyidagi  kaloriyalikda 
hisoblanadi: 1 gr yog‘ 9,5 kkal, 1 gr oqsil-5,7 kkal. 
Boshqa  tajribalarda  haqiqiy  oziqalardan  yog‘  to‘planishi  bilan  hisob  usuli 
makkajo‘xori doni va kartoshkada 100% to‘g‘ri kelgan, boshqa oziqalarda esa u 
farq qilgan, ayniqsa bu farq pichanda 37%  va somonda 80% farq qilgan. 
Kelner  va  Armsbi  tadqiqotlari  natijasida,  to‘yimli  moddalardan  hayvon 
tanasida yog‘ hosil bo‘lishiga qarab  turli mamlakatlarda har xil oziqa birliklari 
joriy  qilingan:  Germaniyada  urushga  qadar  Kelnerning  kraxmal  ekvivalenti, 
AQShda  –Amrsbi  termi  va  sobiq  SSSRda  sovet  (suli)  oziqa  birligi  qabul 
qilingan;  bu  oziqa  birliklarining  farqi  umumiy  tuyimlilik  va  undagi  energiyani 
hisoblashdan iborat. 
Kelner oziqalarning umumiy to‘yimliligini tanada to‘plangan yog‘ miqdori 
bilan    Yemas,  balki  100  kg  oziqa  hazmlanganda  to‘planadigan  yog‘ga  teng 
kraxmal  miqdori  bilan  belgilagan,  yoki  kraxmal  ekvivalenti  deyiladi.  1  kg 
hazmlanuvchi kraxmaldan hayvon organizmida, 0,248 yog‘ to‘planadi, shuning 
uchun  7,13  /  0,248=  28,8  kraxmal  ekvivalentiga  teng  bo‘lib  u  100  kg  pichan 
oziqa birligi hisoblanadi. 
Armsbi  termi  1000  kkal  sof  energiyaga  teng;  yog‘  to‘planishdan  sof 
energiyaga uchun 7130 x 9,5 / 1000 = 67,7  term 100 kg pichan hisobiga. 
Ye.A.Bogdanov 1 kg hazmlanganda hosil bo‘ladigan yog‘ 0,15 kg tashkil 
etadi va  bir oziqa birligi qilib qabul qilingan yoki 1 oziqa birligi 1 kg o‘rtacha 
suli  tuyimliligiga  teng,  shu  hisobdan  100  kg  pichan  7,13  /  0,15  =  47,5  oziqa 
birligiga teng. 
Bir  oziqa  birligi  hayvon  tanasida  150  gr  yog‘  hosil  qilish  kerak  bo‘lgan 
tuyimli moddalarga teng. 
Skandinaviya mamlakatlarida  esa 1 kg arpa tuyimliligi 1 oziqa birligi deb 
qabul qilingan.  
Organizmga tushgan sof to‘yimli moddalar 
Organizmda yog‘ 
to‘planishi, gr 
100 gr hazmlanuvchi oqsil 
23,5 
100 gr hazmlanuvchi kraxmal 
24,3 
100 gr hazmlanuvchi  kletchatka 
24,8 
100 gr dag‘al oziqalardan olingan hazmlanuvchi yog‘ 
47,4 
100 gr yog‘li ekinlar donidan olingan yog‘ 
59,8 
100 gr donli ekinlardan olingan yog‘ 
52,6 


 
56 
Ko‘pchilik mamlakatlarda oziqalarning to‘yimliligi almashinuvchi energiya 
(AE) bilan hisoblanmoqda, shu usul ko‘proq qo‘llanilmoqda, ya’ni bu energiya  
oziqa  tuyimliligining    bir  qismi  bo‘lib    hayvon  tanasini  saqlash  va    mahsulot 
hosil bo‘lishi uchun sarflanadi. 
 Oziqalarning  energetik  qiymati  almashinuvchi  energiya  birligi  – 
megadjoullarda (MDj) turli hayvonlar bo‘yicha aniqlanadi. 
Oziqalar  yoki  ratsionda  almashinuvchi  energiya  miqdori  balans  tajribalari 
orqali qabul qilingan energiyadan tezak va siydik bilan chiqib ketgan energiya, 
kovshovchilarda esa ichakda hosil bo‘ladigan gazlarga sarflangan energiya ham 
chiqarib tashlash natijasida aniqlanadi. 

Download 4,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   438




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish