Jamurad yangiboyevich, amirov

Kovshovchi hayvonlar va otlar uchun u  quyidagicha ko‘rinishda bo‘ladi: 
 
 
          AE = E
yalpi 
– (E 
tezak
 + E 
siydik
+ E 
gazlar
). 
 
Cho‘chqalar uchun : 
 
 
AE = E 
yalpi
 – (E 
tezak
 + E
siydik
). 
 
Parrandalar uchun: 
 
 
 AE = E 
yalpi
  - E 
tezak 
 
 
Xo‘jaliklar ma’lumotlari hayvonlarni faqat energiya bilan ta’minlash yetarli 
Yemas,  balki  organizm    uchun  zarur  bo‘lgan  protein,  mineral  moddalar, 
vitaminlar, biologik aktiv moddalar bilan to‘la ta’minlash hayvonlardan ko‘p va 
sifatli mahsulot olish garovi hisoblanadi. 
 
Oziqalarning protein tuyimliligi. 
 
Oqsillar. Hayvon organizmi me’yorda o‘sish va rivojlanishi, ko‘payishi va 
mahsulot  berishi  uchun  uglevodlar,  yog‘lar,  shuningdek  mineral  moddalar  va 
vitaminlardan  tashqari  o‘simlik,  mikrob  yoki  hayvon  oqsillari  berib  turilishi 
shart;  o‘txo‘r  hayvonlarda  uglevodlar  yordamida  o‘simlik  oqsilidan  biosintez 
natijasida hayvon oqsili olinadi. 
Oziqalar  tarkibidagi  barcha  oqsillar  hayvonlar  tomonidan  to‘g‘ridan  – 
to‘g‘ri  o‘zlashtirib  olinmaydi;  ular  ovqat  hazm  qilish  tizimida  mikroblar  yoki 
fermentlar  ta’sirida  aminokislotalarga  parchalanadi;  me’yorda  98%  qonga 
so‘rilgan  azotli  moddalar  aminokislotalardan  iborat  bo‘ladi,  oz  qismigina: 
depeptidlar,  ammiak,  nitrit  va  nitratlardan  iborat.  Oziqalarning    protein 
to‘yimliligi  deb,  hayvon  organizmining  aminokislotalarga  bo‘lgan  talabini 
qondirishga aytiladi. 
Oziqalar  oqsil  va  protein  qiymatini  biologik  usulda  aniqlanadi;  ratsion 
tarkibidagi oqsil  va protein biologik qiymati yosh hayvonlarni vaznining oshishi 
bilan  baholanadi;  protein  to‘yimlilik  va  proteinning  o‘zi    organizmda  oqsillar 
hosil bo‘lishini va hayvonlarni o‘sishini ta’minlaydi. 

---

 
57 
Proteinlarning  biologik  qiymati  M.I.    Dyakov  (1951)  o‘sayotgan 
organizmda azot balansi asosida hisoblangan formula yordamida topiladi: