Jamurad yangiboyevich, amirov

Qo‘y sutining tarkibi va xususiyatlari. Qo‘ylarning laktasiya davri 5-7 oy 
davom etib, laktasiyasida 60-250 kg sut berishi mumkin. 
Ostfrizland zotiga mansub rekordchi qoylar‘ laktatsiyasi davomida 1283 kg  
sut sog‘imiga ega bolgan.. 
Eng  yuqori  sut  mahsuldorligiga  romanov  zoti,  nisbati  yuqori 
mahsuldorlikka esa sishay, bolbas va qorako‘l qo‘y zotlari kiradi. 
Qo‘y  sutining  biologik  qiymati  yuqori  bo‘lib,    vitaminlarga  boy  (karotin 
moddasi yo‘q). Sutini tarkibida A vitamini yetarli darajada mavjud. 
Sutning  tarkibida  quruq  modda  o‘rtacha  17,9%  bo‘lib,  yog‘  6,7%,  oqsil 
5,8%, sut qandi 4,6% ni va mineral moddalar 0,8% ni tashkil etadi. 
Qo‘y sutining  tarkibidagi oqsilning 80% kazein oqsilidan iborat. Qo‘y suti 
yuqori  biologik  xususiyatga  ega,  chunki,  uning  tarkibida  turli  vitaminlar 
miqdori, echki sutidan ancha ko‘pdir. 
1kg qo‘y sutida B
1
 vitamini 0.28 mg va B
2
-1,59 mg, B
12
 esa 2-3 mg, makro 
va mikroelYementlarga juda boy. 
Qo‘y  sutining  bufer  sig‘imi  yuqori  bo‘lganligi  uchun,  u  120-140 
0 
T-da 
uyushi  aniqlangan.  Shirdon  fermenti  ta’sirida  uyushi  sust  kechadi.  (30-50%ga) 
yog‘ donachalari katta bo‘lib 5-6% mkm, zadob oqsillari 20 % ni tashkil etadi. 1 
kg  sutini  tarkibida  52  g
 
aminokislotalar  bo‘lib,  shundan  29  g  o‘rin  almashtirib 
bo‘lmaydigan amina kislotalardir. 

---

 
305 
Qo‘y  sutining  tarkibi  va  xususiyatlariga:  zoti,  yoshi,  oziqlantirish  va 
saqlash sharoiti, individiual xususiyatlari va bir qancha omillar ta’sir qiladi. 
Qo‘y  sutini  Qrim,  Zakavkaziya,  O‘rta  Osiyo,  Shimoliy  Kavkaz  va  boshqa 
xalqlarda oziq-ovqat sifatida ko‘p ishlatadilar. 
Gretsiya  mamlakatida  ishlab  chiqarilayotgan  sut  salmog‘ining  qariyib,  
yarmini qo‘y suti tashkil qiladi. 
Qo‘y suti tarkibida quruq modda va oqsil ko‘p bo‘lganligi sababli, bu sutni 
tabiiy  holda  va  undan  sifatli  nordon  sut  mahsulotlari  tayyorlab,  iste’mol  qilish 
maqsadga  muvofiq.  Qo‘y  sutidan  1  kg  pishloq  ishlab  chiqarish  uchun  sigir 
sutiga qaraganda 1,5 barabar sut kam sarflanadi. 
Uning quruq moddasi ko‘p bo‘lganligi uchun undan turli sut mahsulotlari, 
pishloq,  rokfor,  brinza  va  boshqa  mahsulotlar  tayyorlash  iqtisodiy  samarali 
hisoblanadi. 
O‘rta  Osiyo  mamlakatlarida  saryog‘  ham  tayyorlanib,  u  yumshoq 
konsistensiyali bo‘ladi.