Jamurad yangiboyevich, amirov

Qaymoq nordonligi. Agar xom-ashyo qaymoq yog‘liligi 27 – 45 % bo‘lsa, 
uning  nordonligi  12  –  18 
o
T    bo‘ladi.  Qaymoqni  fizik  –  bioximik  yetilishi 
noto‘g‘ri olib borilsa. Bunday qaymoqdan yog‘ hosil bo‘lish jarayoni buziladi va 
ayronda yog‘ sarfi ortadi, yog‘ning konsistensiyasi buziladi. Qaymoq harorati – 
uning ishlov berish jarayonini davomiyligiga ta’sir qiladi, harorat yuqori bo‘lsa, 
tayyor mahsulot konsisitensiyasi yumshoq bo‘ladi. Xom-ashyo qaymoq harorati 
4 – 7
o
S bo‘lishi lozim. 
Yog‘  hosil  qilgichlarni  qaymoq  bilan  tuldirish  darajasi  optimal  –  40  %, 
minimal – 25 %, maksimal – 50 % bo‘lishi maqsadga muvofiq. 
Agar  qaymoq  kam  solinsa,  saryog‘  hosil  bo‘lishi  tezlashib,  yog‘  ayronga 
ko‘p o‘tib ketadi. Agar 70 % qaymoq solinsa saryog‘ hosil bo‘lmaydi. 
Yog‘  hosil  qilgichlarni  –  aylanish  tezligi  40  –  60  marta  minut  bo‘lishi 
kerak. Tayyor mahsulotga ishlov berishda aylanishlar tezligi 3- 5 minut bo‘lishi 
kerak. 
Qaymoqqa  ishlov  berish  -    davomiyligi.  Qaymoqlar  yaxshi  yetiltirilganda 
shirin qaymoqqa 40 – 50 min va nordon qaymoqqa 30 – 40 min. mexanik ishlov 
beriladi.  Bu  jarayon  cho‘zilsa  yoki  qisqartirilsa  tayyor  mahsulot  sifati  past 
bo‘lib, yog‘ isrofi ortadi, namligi yuqori bo‘ladi. 
Barcha  turdagi  saryog‘larni  ishlab  chiqarish  jarayoni  bir  –  biriga 
o‘xshashdir. Biror turdagi saryog‘ ishlab chiqarish jarayonini o‘rganib, xohlagan 
saryog‘  turini  tayyorlash  mumkin.  Oddiy  xo‘jalik  sharoitida  shirin  saryog‘ 
turlarini tayyorlash oson. Ular tuzli va tuzsiz bo‘lishi mumkin. 

---

 
325 
Shirin saryog‘larni yog‘ hosil qilgichlarda mexanik ishlov berish yo‘li bilan 
ishlab  chiqilganda  quyidagi  jarayonlarni  o‘z  ichiga  oladi;  sutni  qabul  qilish  va 
navlarga ajratish, qaymoq olish, qaymoqni tayyorlash, qaymoqqa ishlov berish, 
ayronni  chiqarish,  tayyor  saryog‘ni  yuvish,  tuzlash,  o‘rash,  saqlash  va 
iste’molchilarga yetkazish.