Jamoada ijtimoiy psixologik muhitni boshqarishda muloqat psixologiyasi Reja: 1

---

1 
Jamoada ijtimoiy psixologik muhitni boshqarishda muloqat psixologiyasi
Reja:
1
.
Jamoada ijtimoiy psixologik muhitni boshqarishda muloqot psixologiyasi 
2.Jamoani muvaffaqiyatli boshqarishda rahbar va xodim munosabatlari 
3.Jamoadagi psixologik muhitning rahbarga bog’liqligi. 
1. Jamoada ijtimoiy psixologik muhitni boshqarishda muloqot 
psixologiyasi 
 
Muloqot nima? 
Har qanday rahbar o’z faoliyatini ushbu masalaning mazmun-
mohiyatini to’g’ri idrok etishdan boshlamog’i zarur.
Muloqot shaxslararo munosabatlar va o’zaro ta’sirning alohida shakli bo’lib, u 
bir-biri bilan bog’liq uchta jarayonni o’z ichiga oladi. Bular: odamlar o’rtasidagi fikr 
almashinuvi (muloqotning kommunikativ tomoni), odamlarning bir-birlariga ta’sir 
ko’rsatishi (muloqotning interaktiv tomoni), odamlarning bir-birlarini tushunishi 
(muloqotning pertseptiv tomoni). Demak, muloqot jarayonida odamlar o’zaro fikr 
almashinadilar, bir-birlariga ta’sir ko’rsatadilar va bir-birlarini tushunadilar. Shunday 
ekan, muloqot inson hayotida eng muhim va eng murakkab jarayonlardan hisoblanadi. 
Chunki har bir inson muloqot jarayonida shaxs sifatida shakllanadi va shaxs sifatida 
o’zini namoyon qiladi
 
Inson jamiyatda yashar ekan, u doimiy ijtimoiy muhitda bo’lib, ishlab chiqarish 
faoliyatiga jalb qilinar ekan, bu jarayonda u muloqotsiz yashay olmaydi. Jamoani 
shakllantirish va boshqarishda odamlar bilan yaxshi muomala qilish san’ati rahbar 
uchun undagi bo’lgan boshqa talant belgilaridan ustun va zarurroq turadi. Jahonda 
psixologlar tomonidan o’tkazilayotgan izlanishlar, ilmiy tadqiqotlar shuni 
ko’rsatmoqdaki, rahbarning aqliy taraqqiyot darajasi jamoani boshqarishda qariyb 20 
foizigina yordam berib, qolgan 80 foiz boshqa omillarga to’g’ri kelar ekan. Insonning 
yuz tuzilishi, mimikasi, pantomimikasi, imo-ishorasi, gavda tuzilishi va ir-biri bilan 
salomlashishi u to’g’risida ma’lumot olishning maqbul vositalaridan hisoblanadi. 
Psixologlarning ta’kidlashicha, insonlar to’g’risida ma’lumotlarni quyidagi vositalar 
yordamida olish mumkin ekan:
1)
so’z – 38%
2)
imo-ishora, mimika, pantomimika, yurish, gavdani tutish – 55% 3) 
intonatsiya – 7%.

---

2 
Biz ushbu statistik ma’lumotlarga asoslanib, quyida rahbarning xodimlari bilan o’zaro 
munosabati jarayonida qo’l keluvchi eng qulay ta’sir o’tkazish usullarining ayrimlarini 
keltirib o’tamiz:

xodimlaringizga ularning
ismiga
qarab murojaat
qilishga intiling;

xodimlar ismini aytib murojaat qiling;

qarshingizdagi kishiga e’tibor qarating;

xodimingizni shaxs sifatida qarshi oling;

xodimning ehtiyojlariga mos yordam ko’rsatish – uning shaxsi tan olinganligini 
bildiradi;

ijobiy emotsiya hosil qilish;

ijobiy emotsiyalarni yo’naltira bilish.
Zamonaviy rahbarlik muloqotsiz amalga oshmaydi. “Boshqaruv muloqoti” 
deganda, odamlarga rahbarlik qilish maqsadida ular bilan muomalaga kirishish 
nazarda tutiladi. Rahbarlik qilish esa odamlarning faoliyatini ma’lum yo’nalishda 
o’zgartirish, ularni ijtimoiy foydali yo’nalishda uyushtirish degani.
Rahbar o’z qo’l ostidagi xodimlar bilan asosan uch xil maqsadda boshqaruv 
muloqotiga kirishadi:
1)
buyruq, ko’rsatma berish, nimanidir taklif qilish, maslahat berish uchun;
2)
topshiriqning bajarilganligi haqida ma’lumot olish uchun;
3)
xodimlarning topshiriqni qanday bajarganligini baholash uchun.
Topshiriq berish, ijroni tekshirish va bajarilgan ishga baho berish – bu aslida 
rahbarning o’z qo’l ostida ishlaydigan xodimlari bilan bo’ladigan boshqaruv 
muloqotining bosqichlarini aks ettiradi va boshqaruv muloqotining eng muhim 
vazifalari hamdir.