Jalol To‘rabekovich Ro‘zimurodov – Samarqand kasbga o‘qitish markazi katta o‘qituvchisi Тақризчилар: S. Q. Axrorov

2.1-rasm.

Baholash tartibi.

Mezon	Baholash tartibi		To’liq	Yaxshi	Qoniqarli	Yo- mon	Jami	FFikr mulohaza
	Natijalarni baholash (65 ball)	Ish usuli va natija to’g’riligi	40
		Savollar	25
	Ishni baholash	Asboblarning to’g’ri ishlatilishi	15
		Ishga munosabat	5
		Maxsus ish kiyimi	5
	Vaqt	Talab qilingan vaqt	10
	Umumiy ball		100

3-Tajriba. VA mantiq elementi (VA elementi).

Tajriba maqsadi.

VA elementi uchun chinlik jadvaliini tuzishni o’rganish va mantiq elementi va uning xossalarini o’rganish.

Qisqacha nazariya

“VA” elementi

VA elementi chiqishida mantiqiy “bir” bo’lishi uchun har bir kirishiga mantiqiy “bir” berilishi lozim va aksincha.



Kechikish vaqti

Kechikish vaqti bu mantiq elelementi kirishiga berilgan signal chiqishda paydo bo’lguncha ketgan vaqtdir. Bir nechta mantiq elementlari ketma-ket ulanganda, umumiy kechikish vaqti har bir element kechikish vaqtlari yig’indisidan iborat bo’ladi.

Eslatma: TTL mantiqli VA mantiq elementida signalni kechikish vaqti 10 ns ni tashkil qiladi.

Kechikish vaqtini qisqartirish

① tPLH: Chiqishda mantiqiy birdan mantiqiy nolga o’zgarish vaqti mantiq elementi krishining o’zgarishiga bog’liq bo’ladi.

② tPHL: CHIQISH uchun kerak vaqt oralig’i KIRISH ga berilgan signalning High holatidan Low holatigacha ketgan vaqt bilan belgilanadi.
Tajribani bajarish tartibi

VA elementi

A. IMS ni tayyorlash : 2 KIRISH va mantiq elementi TTL 7408

B. IMS quyidagicha ulanadi.


C. SW1 va SW2 kirishlarga Low berilgandan keyin L(a) LED diodlar holatini kuzating va natijani 1.1-jadvalga kiriting. Agar chiqishda (L(a) LED diod yonmasa ) signal bo’lmasa, jadvalga 0 deb, agar chiqishda signal bor bo’lsa (L(a) LED diod yonsa ), jadvalga 1 deb yozing.
D. SW1 kirishga High va SW2 ga Low berilganida, chiqqish holatini kuzating va natijani 1.1-jadvalga kiriting.
E. SW1 va SW2 kirishlarga Low signal berilganda, chiqish holatini kuzating va natijani 1.1-jadvalga kiriting.
F. SW1 va SW2 kirishlarga High signal berilganda, chiqish holatini kuzating va natijani 1.1-jadvalga kiriting.
Ko‘p sonli KIRISH va mantiq elementi

(1) 3 KIRISH va mantiq elementi

A. IMS ni tayyorlash : 2 KIRISH va mantiq elementi TTL 7408
B. Quyidagi yoki mantiqiy funksiyani ifodalovchi zanjirni yig’ing.



Eslatma: Bu zanjir quyidagi shartli belgi bilan ifodalanadi. 3 ta kirish va kalit elektrod.



C. 3 ta KIRISHga mantiqiy sonlarni(0 va 1) bering va L(a) va L(b) LED diodlar holatini kuzating hamda natijalarni 1.2-jadvalga kiriting.

(2) 4 KIRISH va mantiq elementi

A. IMS ni tayyorlash : 2 KIRISH va mantiq elementi TTL 7408

B. Quyidali 3 pog’anali 4 KIRISHli mantiq elementlari zanjirini yig’ing.



Eslatma: Bu zanjir quyidagi shartli belgi bilan ifodalanadi.



C. 4 ta KIRISHga mantiqiy sonlarni(0 va 1) bering va L(a) va L(b) LED diodlar holatini kuzating hamda natijalarni 1.3-jadvalga kiriting.

Eslatma: Jami kechikish vaqti 3 ta elementning 4 ta kirishi va boshqaruv kaliti kechiktirish vaqtlari yig’indisiga teng. Kechikish vaqtini kanaytirishning eng oson usuli amallar sonini quyida keltirilgani kabi kamaytirishdir.


Tajriba natijalari

[1.1-Jadval] VA elementining chinlik jadvali.

KIRISH		CHIQISH
B=SW2	A=SW1	L(a) =A•B
0	0
0	1
1	0
1	1

[Jadval1-2] 3 KIRISH va mantiq elementining chinlik jadvali.

KIRISH			CHIQISH
C=SW3	B=SW2	A=SW1	L(a) = A•B	L(b)=A•B•C
0	0	0
0	0	1
0	1	0
0	1	1
1	0	0
1	0	1
1	1	0
1	1	1

[Jadval1-3] 4 KIRISH li mantiq elementi uchun chinlik jadvali.

KIRISH					CHIQISH
D=SW4	C=SW3	B=SW2	A=SW1	L(a)=A•B		L(b)=A•B•C	L(c)=A•B•C•D
0	0	0	0
0	0	0	1
0	0	1	0
0	0	1	1
0	1	0	0
0	1	0	1
0	1	1	0
0	1	1	1
1	0	0	0
1	0	0	1
1	0	1	0
1	0	1	1
1	1	0	0
1	1	0	1
1	1	1	0
1	1	1	1

4-Tajriba. YOKI mantiq elementi.

Tajriba maqsadi.

YOKI elementi uchun chinlik jadvalini tayorlash va ko’p kirishli YOKI mantiqiy elementi ish tamoyilini o’rganish.

Qisqacha nazariya

YOKI mantiqiy elementining chiqishida mantiqiy bir bo’lishi uchun hech bo’lmaganda kirishlarning biriga mantiqiy bir signali berilishi kerak. (Kirishlarning birortasida High bo’lsa, chiqishda ham High bo’ladi)

Tajribani bajarish tartibi

YOKI elementi

A. IMS ni tayyorlash : 2 KIRISH YOKI elementi TTL 7432

B. IMS quyidagicha ulanadi.



C. SW1 va SW2 kirishlarni Lo ga o’rnaing.

D. SW1 va SW2 kirishlar holatini o’zgartiring va L(a) LED holatini yozib olib, natijani 2-1-jadvalga kiriting.

Ko’p kirishli YOKI elementi

(1) 3 KIRISHLI YOKI elementi

A. 2 ta 2 KIRISHLI YOKI elementini ikki pog’anali qilib quyidagicha ulang.

F=[(A+B)+C] yoki F=A+B+C


Eslatma: Bu zanjir quyidagi shartli belgi bilan ifodalanadi. 3 ta kirishli OR elementi.

B. 3 KIRISHLI YOKI elementi mantiqiy kirishlarini o’zgartirib L(a) va L (b) har bir LED nurlanuvchi diod holatini kuzating va 2-2. Jadvalga yozib oling.

(2) 4 KIRISHLI YOKI elementi

A. 3 pog’anali 4KIRISHLI YOKI elementi zanjiri quyda keltirilgan.

yoki



Eslatma: Bu zanjir quyidagi shartli belgi bilan ifodalanadi.



B. Rasmda keltirilgan 4KIRISH YOKI elementi mantiqiy kirishlarni o’zgartiring va har bir L(a), L(b), L(c) yorug’lik diodlari holatini yozib olib 2-3 jadvalga kiriting.

Tajriba natijalari

[2-1.Jadval] YOKI elementi uchun chinlik jadvali.

KIRISH		CHIQISH
B=SW2	A=SW1		L(a)=A+B
0	0
0	1
1	0
1	1

[2-2.Jadval] 3 KIRISHLI YOKI elementi uchun chinlik jadvali.

KIRISH			CHIQISH
C=SW3	B=SW2	A=SW1	L(a)=A+B	L(b)=A+B+C
0	0	0
0	0	1
0	1	0
0	1	1
1	0	0
1	0	1
1	1	0
1	1	1

[2-3.Jadval] 4 KIRISHLI YOKI elementi uchun chinlik jadvali.

KIRISH					CHIQISH
D=SW4	C=SW3	B=SW2	A=SW1	L=A+B		L=A+B+C	L=A+B+C+D
0	0	0	0
0	0	0	1
0	0	1	0
0	0	1	1
0	1	0	0
0	1	0	1
0	1	1	0
0	1	1	1
1	0	0	0
1	0	0	1
1	0	1	0
1	0	1	1
1	1	0	0
1	1	0	1
1	1	1	0
1	1	1	1

Baholash tartibi.

Mezon

Baholash tartibi

To’liq

Yaxshi

Qoniqarli

Yo- mon

Jami