Jahongir mamatov karimovning kirdikorlari

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

8 
5. QAMOQDA CHIRITISH
“O’zbekistonda o’n minglab odamlar qamoqlarda abadiy saqlanmoqda. (Xabarlar oqimidan). 
Maktabda o’qirdik. Yozda g’isht to’kib, besh-to’rt so’m pul qilmoqchi bo’ldik. Sinfdoshim 
Qahhor va bizdan bir sinf keyinda o’qiydigan Qosim degan yigitlar bilan birga Samarqand-
Panjakent yo’lida, Registondan ikki kilometr uzoqlikda bir kishining endi qurilayotgan uyida ish 
boshladik. 
Ishimiz tugay deb qolganda uy egasi O’zbekiston Ichki ishlar vaziri Haydar Yahyoevning ukasi 
ekanligini bildik. Gapning ochig’i, Haydar Yahyoev degan odamning o’zi kimligini bilmas edik. 
Ammo uyga kelib, bizlar vazirning ukasinikida ishlayotganimizni aytib, maqtangandim, dadam׃ 
-Yig’ishtir bu ishni,- dedilar. 
Hayron bo’ldim. 
-Hayron bo’lma, nima, qamoqda chirib ketmoqchimsan, uchchalangni ham pulingni o’zim 
beraman, bormanglar. 
Qahhorning dadasi dadamga amaki o’g’il bo’ladilar. U kishi ham ayni gapni aytibdilar. Qosim 
ham “Bormas ekanmiz” deb keldi. Biz juda hayron edik. Chunki ishlayotgan joyimiz jannat kabi 
joy edi. Tushimizga kirmagan taomlar kelib turar, Siyob kolxoz bozoridagilar meva-chevalarning 
eng sarasini olib kelishardi. 
Shularni aytgandim, rahmatli dadam? 
-Bular odamlarning xuni evaziga keladi,-
dedilar va boshimni silab׃-Hali katta bo’lsang 
tushunasan!-deb qo’ydilar. 
Katta bo’lganimda ham Haydar Yahyoev haqida juda dahshatli gaplar yurardi. 
“Kabinetining ostida odamlarni qiynaydigan joy bor ekan, o’tirgan joyidan pastga qarab tomosha 
qilar ekan…” 
“U odamlarni qiynashning yangi usullarini ixtiro qilgan. Masalan, hamma tomoni beton bo’lgan 
xonada yotgan odamning ustiga mashina bilan axlat to’ka boshlashar va u endi o’laman deganda 
suv bilan yuvib yuborishar ekan…” 
Shunaqa odamning ukasining uyida g’isht to’kish otalarimizga naqadar dahshat bo’lib tuyulganini 
keyin-keyin his qila boshladim. Keyin Haydar Yahyoevni qamashdi. Vaqt o’tib Karimov uni paxta 
ishi qurboni deya oqladi. 
Darvoqe, Haydar Yahyoev qo’shiqchi shoir ham bo’lgan. Uning she’rlarini kuylamgan qo’shiqchi 
yo’q edi, ayniqsa, Ortiq Otajonov “boplardi”. Hozir ham uning she’rlari asosidagi qo’shiqlar 

---

9 
kuylanmoqda. Uni maqtab turganlar ham bor, xuddi Zokir Almatovni maqtaydiganlar bo’lgani 
kabi. 
…Bir kuni o’zbekning kelgan-ketgan jurnalistlari orasida o’ziga xos iz qoldirgani – Ahmadjon 
Muxtorov: 
-Jahongir, Islom aka sizning chiqishlaringizdan xafa, jim yurmasa “Qamoqda chiritaman”, deb 
aytdilar,- dedi. 
Parvo qilmadim. Ko’p o’tmay ayni gapni Ismoil Jo’rabekov ham aytdi׃ 
-Uka yoshsiz, biror joyga hokim bo’lib borasizmi? 
-Nega birdan hokimlik taklif qilib qoldingiz? 
-Jim yurishingiz kerak. Islom akam “Agar jim yurmasa, qamoqda chiritaman”, deyaptilar. 
Ko’p o’tmay Karimovning o’zi yuzimga tik qarab, ayni gapni aytdi. Qo’rqitish usuli deb o’yladim. 
Bir kuni qashqadaryolik deputat do’stim Murod Jo’raev Karimovnng xonasidan chiqib, yonimga 
keldi. 
-Nima gap?-dedim. 
-Menga suiqasd qilganlarni jazolashni talab qilgandim, “Jim yurmasang qamoqda chiritaman”, 
dedi… 
Murod Jo’rev 12 yildan beri qamoqda. Muddati bitdi, deguncha uzaytirib qo’yiladi. 
Ayni holni sobiq O’zbekiston xalq deputati Samandar Qo’qonov qismatida ham ko’rish mumkin. 
O’zbekning 20- va 21-asrlardagi eng ulug’ adibi Evril Turon-Mamadali Mahmudov ham Karimov 
“Qamoqda chiritaman” deganlardan biri. 
Sanab bitira olmaysiz. 10 mingdan ziyod… balki undan ham ko’p odam bugun Karimovning 
qamoqlarida. Ular begunoh yotganlari bir tomon, balki ularga berilgan muddat bitishi bilan yana 
uzaytirib qo’yiladi. 
Yaqinda Toshkent diplomatiya oliygohini bitirib, Amerikada mardikorlik qilayotgan bir yigit bilan 
tanishdim. Bilimli yigit. Undan so’radim׃ 
-Nahotki mamlakatda sizga ish topilmadi? 
U hazin javob qildi׃ 

---

10 
-Dadam, “Bolam, tiling yomon, chet ellarga ket, bu yerda qolsang Karimov qamoqda chiritadi” 
dedilar. Shundan keyin bu yoqlarga keldim,-dedi.