Jahonda umumqabul qilingan bank tizimi Jahon amaliyotida har bir mamlakatning Markaziy banki banklarning banki

kontokorrent
hisob 
varag‗idan amalga oshiriladi. Ushbu hisob varaq mijozga bo‗lgan yuqori 
ishonchni bildiradi. Hisob varaqning debetidan mijozning ishlab 
chiqarish faoliyati va foydani taqsimlash bilan bog‗liq to‗lovlari o‗tadi, 
kreditga barcha tushumlar yoziladi. Hisob varaqning kredit qoldig‗i 
korxonaning o‗z mablag‗i borligini, debet qoldig‗i esa bankdan mablag‗ 
jalb qilinganini bildiradi. 
Xo‗jalik yuritishning bozor munosabatlari sharoitida oddiy ssuda 
hisob varaqlari keng tarqalgan. 
 
Bugungi kunda O‗zbekiston 
Respublikasi tijorat banklari 
tomonidan xo‗jalik subyektlarini alohida ssuda hisob varag‗i ochish 
yo‗li bilan kreditlanadi. Ba‘zi tijorat banklarida kreditlar «kredit liniyasi 
ochib» yoki «kredit liniyasi ochmasdan» kreditlash yo‗li bilan ajratilishi 
mumkin. Tijorat banklari tomonidan kreditlar tovar moddiy boyliklar, 
249
bajarilgan ish va ko‗rsatilgan xizmatlarning hisob-kitob hujjatlarini 
to‗lash yo‗li bilan beriladi. Muddati 30 kundan oshmagan davrga, 
qarzdorning asosiy faoliyati bilan bog‗liq bo‗lgan akkreditivlar ochish 
va boshqalar uchun ham kredit mablag‗lari berilishi mumkin. 
Kredit bank tomonidan kelishilgan muddatlarda so‗ndirish muddati 
kelgan majburiyatlar bo‗yicha mablag‗larni mijozning hisob varag‗idan 
undirib olish orqali, muddatidan oldin qarzdorning topshirig‗iga ko‗ra 
hisob raqamdagi bo‗sh qoldiq mablag‗larni so‗rab olish, garov mulkini 
o‗zlashtirish orqali so‗ndirilishi mumkin. 
Xo‗jalik subyektining «kredit liniyasi ochib» kreditlash alohida 
hisob varaq orqali oldindan kelishib olingan kredit summasi doirasida 
amalga oshiriladi. Kredit liniyasining hisobidan qarzdorning asosiy 
faoliyati bilan bog‗liq bo‗lgan tovar-moddiy boyliklar, bajarilgan ishlar, 
ko‗rsatilgan xizmatlar bo‗yicha pul hisob-kitob hujjatlarining to‗lovi 
amalga oshiriladi.