2002-yil 1-yanvardan e’tiboran Maastrixt bitimlariga muvofiq Yevropa Ittifoqi mamlakatlarida (Angliyadan tashqari) Yevropaning yangi pul birligi- "yevro" muomalaga kiritildi. 15 mamlakat xalqlari hech bir afsus-nadomatsiz o’zlarining eski valyutalari - gulden, frank, marka, taler, shillinglari bilan xayrlashishdi va yangisini qabul qilishdi.
Yevropa siyosiy ittifoqini yaratish sohasida muvaffaqiyatlarga erishildi. NATOning 1998-yil Serbiyaga qarshi harbiy operatsiyasi Yevropa davlatlarining birgalikdagi siyosatini ishlab chiqish jarayonini tezlashtirdi. Shu bois, 1999-yil dekabrda Xelsinkidagi Yevropa Ittifoqi sammitida unga kiruvchi 15 G’arbiy Yevropa davlatlari rahbarlari inqirozli joylarda tinchlikni saqlash uchun o’z Yevropa qurolli kuchlarini yaratish haqida qaror qabul qildi, Yevroittifoq tashqi ishlar vazirlari kengashi qoshida harbiy masalalar va xavfsizlik bo’yicha doimiy qo’mita tashkil etildi, unga YeH mamlakatlari bosh shtablari rahbarlari kirgan.Yevropaning birlashishi boshqa yo’nalishga ham ega va Yevropa Kengashi bilan bog’liq. Mazkur hukumatlararo va xalqaro tashkilot nizomiga 1949-yil 5 mayda imzo chekildi va u 3-avgustdan kuchga kirdi. Dastavval unga G’arbiy Yevropaning 10 davlati kirdi, 1978-yildan uning ishtirokchilari 21 taga yetdi. 90-yillarda Sharqiy Yevropaning barcha mamlakatlari unga a’zo bo’lib kirishdi. 1996-yilda Rossiya ham unga a’zo bo’lib kirdi. Hozirda Yevropa Kengashiga qariyb butun Yevropa kiradi (40 ga yaqin davlat).
Yevropa Kengashining oliy organlari Tashqi ishlar vazirlari qo’mitasi va Parlament assambleyasi bo’lib, ularga milliy parlamentlar o’z deputatlarini a’zolik badallarining proporsional miqdoriga mos sonda jo’natadi. Parlament assambleyasi fraksiyasi milliy emas, balki siyosiy belgisiga ko’ra shakllanadi.Yevropa Kengashi demokratiya va qonunchilik, inson huquqlarini rivojlantirish va himoya qilish uchun tashki1 etildi. Vazirlar Qo’mitasi va Parlament assambleyasi davlatlar qabul qilgan majburiyatlarga rioya qilishni nazorat qila boshladi. Ular hukumatga doir qarorlarni qabul qilishga ham kirishdi va hatto qo’pol xatolar yo’l qo’yilsa, biror-bir davlatni tashkilotdan chiqarish masalasini qo’yishgacha bo’lgan huquqqa ega bo’ldi. Yevropa Kengashi rahbarlik organlari Strasburg (Fransiya) shahrida joylashgan. 2- jahon urushi tugashi bilan mustamlakalar va ularda yashovchi aholi taqdiri jahon siyosatida muhim muammolardan biriga aylandi. Bu mamlakatlardagi milliy-ozodlik harakati xususiy yon berishlar emas, balki to’liq ozodlik va suverenitet berish bilan o’lchanardi. Yevropadagi ko’plab mustamlaka mulklari Angliya, Fransiya, Niderlandiya, Belgiya, Italiya, Portugaliyaga to’g’ri kelardi. Ulardan birortasi ham mustamlakalaridan o’z ixtiyoricha ketish va xalqlarga ozodlikni berishni istamadi. Biroq ular bunga majbur edi. 1947-yilda mustamlakachilik tizimida yirik parchalanish yuz berdi - Angliya Hindistonga ozodlik berdi. Ilgarigi ingliz mustamlakasi o’rniga Hindiston va Pokiston nomli ikki mustaqil davlat paydo bo’ldi. 1948 yilda boshqa ingliz mustamlakasi - Birmaga ozodlik berildi. 1949-yilda Niderlandiya Indoneziya mustaqilligini tan olishga majbur bo’ldi. Ayrim mustamlakalarda xalq o’z ozodligiga uzoq davom etgan va qonli kurashlar orqali erishgan. Fransiya mustamlakalari - Aljir va Vyetnamda shunday bo’ldi.Vyetnamda aholining Qarshilik ko’rsatish harakati fransuz mustamlakachilariga qarshi olib borgan kurashi 1945-yildan 1954-yilgacha davom etdi va Denbenfu ostonasida Fransiya o’z qo’shinlarini mamlakatdan olib chiqib ketishga majbur bo’ldi. 1954-yildan 1962-yilgacha olib borilgan qaqshatg’ich urush natijasida Aljir xalqi ham o’z mustaqilligiga erishdi. 1949-yilda Xitoyda xalq inqilobi g’alaba qozondi va xalq hokimiyati o’rnatildi. Xitoy, Hindiston, Pokiston, Seylon (1972-yildan Shri Lanka) tashabbusi bilan Indoneziyaning Bandung shahrida Osiyo va Afrikaning 29 ta mustaqil davlati ishtirok etgan konferensiya mustamlakachilik, irqiy kamsitish va segregatsiya siyosatini qoraladi hamda mustamlakachilikning tugatilishida katta rol o’ynagan Bandung Bayonotnomasini qabul qildi.
Osiyo va Afrika xalqlarining mustamlakachilik tizimini to’liq tugatish uchun kurashi va ular talabining xalqaro hamjamiyat tomonidan qo’llab-quvvatlanishi 1960-yil 14-dekabrda BMTning "Mustamlaka mamlakatlari va xalqlariga mustaqillik berish haqida bayonotnoma" qabul qilinishiga olib keldi. Irqchilik va aparteidni ham o’z ichiga oluvchi mustamlakachilikning barcha ko’rinishlarida davom etishi BMT Nizomiga mos kelmasligi e’lon qilindi. Osiyo va Afrika mamlakatlari xalqaro munosabatlarda mustaqil rol o’ynay boshladi. Mustamlakachilikni bartaraf etish haqidagi 1960-yil bayonotnomasiqabul qilingandan o’tgan o’ttiz yilmobaynida aholisi 80 mln. kishi bo’lgan 80 ga yaqin sobiq mustamlaka hududlari mustaqillikka erishdi va BMTga qabul qilindi.Yevropa davlatlari mustamlakalarini yo’qotdi, biroq baribir iqtisodiy mavqeini saqlab qoldi. Transmilliy korporatsiyalar sobiq mustamlakalarda xomashyo manbalari va foydali qazilmalar ustidan hokimiyatni saqlab qoldi. Texnik ustunligi tufayli yirik Yevropa davlatlari bu mamlakatlarning tashqi savdosida ustunlik qilishda davom etdi. Rivojlangan Yevropa mamlakatlarida ishlab chiqarilgan tayyor mahsulot va sobiq mustamlakadan olinadigan xomashyo narxlaridagi farq Yevropa mamlakatlariga ulkan foyda keltirdi. Bu farq doimo oshib bordi. Yevropa rivojlanayotgan mamlakatlarda madaniy va texnologik ta’sirini ko’p jihatdan saqlab qolmoqda, ularga g’arbcha turmush tarzini singdiruvchi va g’arb olarni ning tarkibiy qismiga aylantiruvchi "g’arblashtirish" "vesternizatsiya" jarayonini tezlashtirishga harakat qilmoqda. 1973-yili neft ishlab chiqaruvchi afro-osiyo mamlakatlari neftga qo’ygan embargo (taqiq) Yevropa va AQSHda vahima va neft inqiroziga sabab bo’ldi.
