Jahon tarixi 11 1-§. "Sovuq urush"ning boshlanishi

7-§. AQSH 50-90-YILLARDA
2-Jahon urushida AQSH Yevropa singari katta yo’qotishlarni boshdan kechirmadi. To’rt yillik harbiy harakatlar davrida AQSh tomonidan 300 ming kishi halok bo’ldi. Ko’rilgan moddiy zarar - 1,2 mlrd. dollarni tashkil etdi. Bu, urushga aloqador barcha mamlakatlar yo’qotishining 0,4 foizi. Urush Amerika kompaniyalari­ning misli ko’rilmagan darajada boyishiga olib keldi. Sanoat ishlab chiqarishi ikki martadan ko’proq ko’paydi. Amerika biznesining sof foydasi 47 mlrd. dollarni tashkil etdi, bundan tashqari boshqa mamlakatlarning AQSHdan olgan qarzi 41 mlrd. dollarni tashkil etdi va amerikalik biznesmenlar bundan katta foiz miqdorida foyda ko’rdi. Amerika hukumatiga gitlerchilar Germaniyasining barcha oltin zaxirasi o’tdi. AQSHda saqlash uchun boshqa mamlakatlardan olib kelingan oltin miqdori butun jahondagi oltin zaxirasining 65 foizi­ni tashkil etdi. Harbiy buyurtmalar Amerika sanoati va flotining tez sur’atlarda o’sishiga sababchi bo’ldi. 1947-yil butun jahon sanoat ishlab chiqarishining 54 foizi AQSH hisobiga to’g’ri keldi. Dengiz flotining yuki urush davrida 5 baravar oshdi va eksport hajmi ham 5 marta ko’paydi. AQSH dunyodagi 1- raqamli dengiz hukmroniga aylandi. Yadro qurolnini ishlab chiqarish Amerika Iqtisodmmg asosiy tarmog’i bo’lib qoldi. U o’z ishiga ko’plab zavod, ilmiy-tadqiqot laboratoriyalari, universitetlarni qamrab oldi. Kompyuter texnikasining rivojlanishi, mashinasoz­lik, energetikaning jadal rivojlanishi ham atom ishlab chiqarishi bilan bog’liq edi. AQSHda harbiy biznesning rivojlanishi va urushdan keyingi qurollanish poygasi Amerikada harbiy-sanoat kompleksi (HSK)ning tashkil etilishiga sabab bo’ldi. U davlatning harbiy harakatlari to’xtovsiz o’sishi va imkon
qadar ko’p daromad olishdan manfaatdor bo’lgan hukm­dor sinfning turli guruhlarini ifodalaydi. HSKning asosiy komponentlarini qurol ishlab chiqaruvchi sanoat va har­biy korporatsiyalar, harbiy vazirliklar hamda bir qator davlat va siyosiy tashkilotlar tashkil etadi.