Jahon adabiyotining bestselleri markus zusak

XOTIRALAR ARXIVIDAN
Ha, ha, albatta, men uni juda yaxshi eslayman.
O'shanda osmonning rangi tund va qumloq singan tubsiz edi.
Bahaybat tikanakli cho'qqini eslatuvchi bir yigit tikarili simga chandib bog'langan edi. Men uni bo'shatib ko'tarib ketdim. Yerdan ancha balandga uchib chiqib ketdik. Bu 1918- yilning odatiy bir kunida sodir bo'lgan edi. , ... ■ ■ — - ■ ■■ ■ ■ , z
— Aniqroq aytganda, u muzlab o‘lib qolgan, — dedi xalat kiygan ayol. U bir-ikki soniya davomida qo‘llarini o‘ynab o‘tirdi, keyin yana takrorladi: — U sovuqdan muzlab o‘lgan, buni aniq bilaman.
Burgomistming rafiqasiga o‘xshashlar dunyoga keng tarqalib ket- gan odamlar toifasidir. Men uni ilgari ko‘rganingizga hech shubha qil- mayman. Hikoyalaringizda, she’rlaringizda, tomosha qilishni sevadigan jajji ekranlaringizda uni ko‘rgansiz. U hamma joyda uchrar ekan, nega bu yerda bo‘lmasligi kerak? Nega kichik nemis shaharchadagi chiroyli tepa- likda yashamas ekan? Bu yerda ham boshqa yerda bo‘lganiday insonlar azob chekishga qodir.
Gap shundaki, liza Hermán o‘z dardini g‘alabaga aylantirishga jazm etgandi. Og‘riqlar uni qo‘yib yuborishni istamagach, u taslim bo‘lishni tanladi. Quchoq ochib ulami kutib oldi.
U o‘zini otishi yoki timoqlari bilan yuzini timdalab tashlashi yoki bo‘lmasa o‘zini qiynoqqa solishning boshqa usullarini qo‘llashi mumkin edi, lekin oxir-oqibat o‘zi eng kuchsiz deb hisoblagan usulni — noqulay ob-havoga dosh berishni tanladi. Lizel bu ayolning Xudodan yoz kunlari- ning sovuq va nam kelishini so'rab ibodat qilishiga ishonardi. Aslini olgan- da u munosib joyda yashayotgandi.
O‘sha kuni Lizel ketayotganida ayolga juda qiynalib bitta iborani aytdi. O‘sha ikkita salmoqli so‘zni tiliga chiqarish uchun ichida obdan ku- rashdi, yelkasida ko‘tarib yurdi va quloqsiz ikkita bolakaydek liza Her- manning oyog‘i ostiga tashlandi. Ular qizning egnidan sirg‘alib tushgach,




awalgi vaznlarini saqlab qola olishmadi. Ikkala beso‘naqay, ulkan va shovqinli so‘z pol ustida birga o‘tirib qolishdi.
* * *
£