Jabbor оmоnturdiyеv аnvar оmоnturdiyеv

BOG’LOVCHISIZ QO’SHMA GAP

reja:

1. Bog’lovchisiz qo’shma gapning ta'rifi.

2. Bog’langan qo’shma gapga sinonim bo’lgan bog’lovchisiz

qo’shma gap.

3. Ergashgan qo’shma gapga sinonim bo’lgan bog’lovchisiz

qo’shma gap.

4. Bog’lovchili qo’shma gapga sinonim bo’lmagan bog’lovchisiz

qo’shma gap.

5. Bog’lovchisiz qo’shma gapga doir tahlil namunasi.

Ikki yoki undan ortiq sodda gaplarning bog’lovchilarsiz yoki bog’-lovchi vazifasidagi grammatik vositalarsiz faqat bir butun yaxlit ohang asosida birikishidan tashkil topgan sintaktik qurilmalar bog’lovchisiz qo’shma gap deyiladi: Odamnine tanasida chorakkam besh litr qon bor, shuning hammasi taxminan har minutda bir marta yurakdan o’tib turadi (Asq.M.). Ot-eshaklar, aravalar dukuri tinmaydi, somon ortilgan tuyalar ketma-ket o’tadi. (O.)

Bog’lovchisiz qo’shma gapning komponentlari bir-biridan sanash ohangiga o’xshash tugallanmagan intonatsiya bilan ajralib turadi va unda voqealarning bir vaqtda yoki ketma-ket yuz berishi ko’proq tasviriy tarzda ifodalanadi: Daraxtlarning ustidan onda-sonda qushlarning sadosi bir zumgina yangrar, yana og’ir jimlik cho’kardi. (O.). Go’zal qizsiz, pinhon ishqingizda o’rtanaman. (O.)

Bog’lovchisiz qo’shma gaplar komponentlarning o’zaro mazmun munosabatiga ko’ra uchga bo’linadi: 1. Bog’langan qo’shma gapga sino-nim bo’lgan bog’lovchisiz qo’shma gap. 2. Ergashgan qo’shma gapga sinonim bo’lgan bog’lovchisiz qo’shma gap. 3. Bog’langan qo’shma gapga sinonim bo’lmagan bog’lovchisiz qo’shma gap.