Жаббаров, Юсупов

---

1 
 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA  
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
ALISHER NAVOIY NOMIDAGI SAMARQAND  
DAVLAT UNIVERSITETI  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
I. JABBOROV,  A.YUSUPOV 
 
 
 
 
 
 
MEXANIKA VA MOLEKULYAR FIZIKA 
 
( Umumiy fizikadan o’quv-uslubiy qo’llanma ) 
 
 
 
Alisher 
Navoiy 
nomidagi 
Samarqand 
davlat 
universiteti  O‘quv-uslubiy  kengashining  2013-yil  25-
apreldagi №5-sonli qarori bilan nashrga tavsiya etilgan  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
SAMARQAND-2014 

---

2 
 
UDK 531: 539.19(07) 
BBK 22.3 
M 47 
 
Mexanika va molekulyar fizika( umumiy fizikadan o’quv-uslubiy qo’llanma ) 
 
 
 
 
Fizikaning  boshqa  fanlar  bilan  aloqasi  barcha  tabiiy  va  amaliy  fanlarning 
muvaffaqiyatli  rivojlanishi  uchun  zarur  bo’lgan  tadqiqotlarni    ishlab  chiqishga  va 
asboblar  yaratishga  imkon  beradi.  Shu  jihatdan  qaraganda  biologlar,  ximiklar, 
geologlar,  mediklar  va  boshqalar  tomonidan  o’rganilayotgan  jarayonlarning 
mohiyatini tushunishda fizikaning o’rni beqiyos kattadir. 
          Mualliflar  ushbu  muammolarni  hisobga  olgan  holda  mexanika  va  molekulyar 
fizikaning  asosiy tushunchalarini yuqorida ko’rsatilgan fakultetlarda fizikani o’qitish 
rejasiga  moslab  ushbu  qo’llanmani  yaratishni  o’z  oldilariga  maqsad  qilib  qo’ydilar. 
Qo’llanmani yaratishda mualliflar   ko’p yillik tajribasidan foydalanishdi.   
 
 
 
 
 
             Mualliflar:  
 
                    SamDU  dotsenti   I. Jabborov  
 
 
 
                                        SamDU  dotsenti.  A.Yusupov      
 
 
 
 
 
          Taqrizchi:    
                           SamDU p.f.n. dots. M.X.Hamraqulov  
 
 
 
 
                SamDU p.f.n.dots. N.O. Sodiqov    
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ISBN 978-9943-4124-0-8 
 
 
© Alisher Navoiy nomidagi Samarqand davlat universiteti, 2014 

---

3 
 
MUNDARIJA 
   So’zboshi………………………………………………………………………4 
I Bob. Mexanika 
§1.Moddiy nuqtaning harakati .............................................................................5 
§2. Moddiy nuqtaning aylana bo’ylab harakati ............................................ 
§3. Moddiy nuqta dinamikasi ....................................................................... 
§4. Butun olam tortishish qonuni va jism og’irligi ....................................... 
§5. Impulsning o’zgarish va saqlanish qonuni .............................................. 
§6. O’zgaruvchan massali jism harakati ....................................................... 
§7. Mexanik ish ........................................................................................... 
§8. Energiya. Kinetik va potensial energiya ................................................ 
§9. Sharlarning elastik va noelastik markaziy to’qnashuvlari..................... 
§10. Mutloq qattiq jismning ilgarilanma va aylanma harakati ...................