J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonov xalqaro moliya munosabatlari


ex - eksportga b o ‘lgan tashqi talab elastikligi;  e} —



Download 11,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/170
Sana28.04.2023
Hajmi11,55 Mb.
#932991
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   170
Bog'liq
Xalqaro Moliya munjsabatlari. Ataniyazov J.X

ex e i > 1
Bu yerda, 
ex -
eksportga b o ‘lgan tashqi talab elastikligi; 
e} —
im portga b o ‘lgan ichki talab elastikligi.
K eyinroq, 1937-yilda Y .Tinbergen «Biznes sikli m uam m olari- 
ga ekonom elrik yondashuv» nom li ilm iy ishida, im port va eksport 
elastikligining yig'indisi aksariyat hollarda 1 d an kichik b o ‘lishini 
ko‘rsatib berdi. B oshqacha aytganda, M arsh all-L ern er shartlari 
am aliyotda b a’zan bajarilm aydi va qisqa m uddatli vaqt oralig‘ida
18 
Talab elastik ligi m ah su lot n a rx in in g bir birlikka (yoki 1% ga) ortishi
is te ’m ol talab in i n ech a birlikka (foizga) o ‘zgartirishi bilan an iqlanadi.
154


devalvatsiya m am lak at savdo balansining yaxshilanishiga olib 
kelmaydi. V aluta q ad rin in g pasayishi, m u vo zan atn in g tik lan ish i- 
ni sezilarsiz darajad a ra g ‘batlan tirish i m u m k in .
2. J — egri ch izig ‘i. M illiy valutaga n isb atan devalvatsiya 
q o ‘llan ilg an d an so ‘ng, savdo balansi h o la tin in g yaxshilanishi 
uchun m a ’lum davriy oraliq talab etiladi. E m p irik jih a td a n real 
devalvatsiya qisqa m u d datli davriy o raliqda jo riy hisob balansi 
ho latin i yom onlashishiga olib keladi va b ir nech a (odatda 3—12) 
oy o ‘tgach, aksin ch a u n in g holatini yaxshilaydi. Joriy hisobvaraq 
o ‘zg arish in in g m a zk u r davriy oralig‘i J (ji)— egri ch izig ‘i deb 
ataladi. C h u n k i, real devalvatsiyadan so ‘ng, savdogarlar bozorda 
m a m lak a tn in g eksport tovarlarga n isbatan qulay raqobat sha- 
roiti vujudga kelganligini anglagunga q ad ar m a ’lum vaqt kerak 
b o ‘ladi. M asofa va til m uam m olari tufayli bozor ishtirokchilariga 
m a ’lum ot kech yetib borishi sababli m ahalliy bozorlarga nisbatan 
xalqaro b o zorlarda qo ‘proq vaqt talab etiladi.
3. Im k o n siz u c h lik yoki trilem m a (ingl. Im possible trin ity
(trilem m a)). M am lak at valuta siyosati natijasida hal etiladigan 
uch ta asosiy vazifa, ya’ni valuta kursi b arq arorlig in i ta ’m in lash
(q at’iy belgilangan valuta kurslari rejim i), to ‘liq moliyaviy integ- 
ratsiyaga erishish (ochiq kapital bozorlari), m o n e tä r o rganlar 
valuta siyosatida m u staq illik (p u l-kredit va b udjet-soliq siyosati 
m u staq illig i)n i saqlashni bir vaqtda b ajarish n in g im k on iy ati mav- 
ju d em asligi «Im konsiz uchlik» nazariyasida o ‘z ifo d asini topadi.
4. M an d ell — F lem in g m odeli. O ch iq iq tiso d iy o tn in g m ak- 
ro iq tisodiy m o deli b o ‘lib, iqtisodiy siyosatdagi p arad o k sal ho lat- 
n i k o ‘rsatad i. X ususan, q a t’iy b elg ilangan valuta k u rslari sh aro i- 
tida p u l-k re d it siyosati, suzuvchi valuta k u rslari rejim i sh aroitid a 
esa, fiskal siyosat sam arasiz b o ia d i. Bu esa, h a r qan d ay valuta 
k u rslari rejim i sh aro itid a m a ’lum bir m aqsadga erish ish uchu n
iq tiso diy o tn i davlat to m o n id an ta rtib g a so lish n in g tu rli u sullari 
m ajm u asid an foydalanish m aqsadga m uvofiqligini k o ‘rsatadi.
B oshqacha qilib aytganda, M andell — F lem in g m od eli mavjud 
L M -IS m odeliga xorijiy valuta bozori va kapital o q im larin i kiri-
155


tilishini nazarda tutadi va quyidagi um um iy xulosaga olib ke- 
ladi: agar xalqaro kapital o q im in in g elastikligi ju d a yuqori b o ‘lsa, 
q a t’iy belgilangan valuta kurslari va m o n etär suverenitet (m usta- 
qillik) bir-biriga m os kelmaydi, ya’ni birin ing b o ‘lishi ikkinchisini 
inkor etad i19 (yoki im konsiz sh artin in g tasdig‘i). M azkur model 
optim al valuta zonalari va im konsiz uchlik nazariyasiga asos solib 
berdi.

Download 11,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   170




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish