J. S. Salimov, N. B. Pirmatov

29.1-rasm.
Kommutatsiyalanuvchi seksiyada tok yo ‘nalishining o ‘zgarishi.
Kommutatsiya davrida kommutatsiyalanuvchi seksiyadagi tok (+1) dan (-1) gacha to‘g‘ri chiziqli o‘zgaradi va salbiy ta’sir ko‘rsatmaydi. Bundav kommutatsiyani to^<‘gⁱri chiziqliyoki ideal kommutatsiya deyiladi
(29.2-rasm,l).
Ta'kidlash lozimki, 0‘T mashinasining real ish sharoitlarida kommutatsiya jarayoni ancha murakkab kechadi, chunki kommutatsiya davri juda qisqa, ya’ni (KLL10~⁵s) ni tashkil qiladi. Masalan, K =100, /;._h= 2 va n = 1500 ayl/min bo'lgan mashinada kommutatsiya davri
T_k = 60 -2/(100-1500) = 0, 0008 s.
Seksiyada tokning bunday tez o‘zgarishidan katta qiymatli o'zinduksiya EYK e_L, qo‘shni seksiyada esa o‘zaro induksiya EYK e_M vujudga keladi:
e_L= - L_s (dl / dt) ; e_M= - M_s (dl / dt), (29.4)
bunda, L_s — seksiyaning induktivligi; I — seksiyadagi tok; M_s — bir vaqtda kommutatsiyalanuvchi seksiyalarning o‘zaro induktivligi.
Ikkala EYK seksiyada natijaviy EYK e_naini hosil qiladi:
^en_al^{= e}L^{+ e}M ^{= e}r- (²⁹‘⁵)
Bu EYK Lens qoidasiga binoan kommutatsiyalanayotgan seksiyada lokning o‘zgarishiga to‘sqinlik qiladi va, shu sababli reaktiv EYK (e_r) dcyiladi.
Bundan tashqari yakor reaksiyasi ta’siri (geometrik neytralda) magnit induksiya biror B_K qiymatga yetadi va bu induksiya ta’sirida ham kommutatsiyalanuvchi seksiyada tashqi maydon tufayli EYK hosil bo‘ladi:
^eK = ^2Bk‘ h ^ws (²⁹-⁶>
bunda: /, — seksiya aktiv tomonining uzunligi;
v₍ - seksiya harakatining tezligi;