J kamolov, II. Ismoilov


-§ .  Ekvipotensial  sirtlar.  Potensial  gradiyenti



Download 7,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/251
Sana15.01.2022
Hajmi7,98 Mb.
#366401
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   251
Bog'liq
Elektr va magnetizm kulon qonuni

7-§ .  Ekvipotensial  sirtlar.  Potensial  gradiyenti

q
4 n s s 0  г
2  5


xizmat  qiladi.  Zaryadlangan  tekislik 
(plastinka)  uchun  unga  parallel  turgan 
tekisliklar  ekvi potensial  sirtlar  b o £ladi. 
Boshqa  holatlarda  manzara  yana  ham  
murakkabroq bolishi mumkin (25-rasm).
Bu  rasm da  m usbat  zaryadlangan 
kichik shar maydonida zaryadlanmagan 
katta  shar  о ‘rnatUganda  hosil  b o ig a n  
natijaviy  maydonni  tasvirlovchi  ekvi- 
potensial  sirtlar va  elektr  kuch  chiziqlari  ko‘rsatilgan.
Ekvi potensial  sirt  bo'yichaharakatlanuvchi  zaryad  hech  qanday  ish 
bajarmaydi, chunki sirtning hamma nuqtalarida potensial bir xil bolganligi 
uchun zaryad ko‘chishida potensialning farqi bolm aydi.
Endi potensialning gradiyenti haqida to ‘xtab o ‘tamiz.  Elektr maydonda 
bir-biriga yaqin ikki nuqtadagi potensiallar ayirmasi 
dj
 bilan kuchlanganlik 
£   orasidagi boglanishni quyidagi tartibda ko‘rsatish mumkin.  Birlik musbat 
zaryad bir nuqtadan unga juda yaqin ikkinchi  nuqtaga ko£chishda elektr 
kuch  chiziqlari bo‘ylab harakat qiladi.Demak,  shu nuqtadan ekvi potensial 
sirtga tik ravishda 
dl
 y o l o £tadi, bajarilgan elem entar ish 
Edl
 esa potensial 
kamayishi—*#ga teng boiad i.
Edl = -d(p
demak,
f
 = _ ^ L
dl
 
(1-33)
Demak,  kuchlanganlik ekvi potensial sirtgalikolingan uzunlikbirligiga 
to £g£ri keluvchi potensial tushishiga barobar.  Bir jinsli elektr maydonning 
oraligi  d b o ig a n   ikki  nuqtasidagi  potensiallar 
va  
E _ (Pi  ~
2
bo £ladi. 
^
U m um an,  hap 
qanday  skalyar  kattalikning  kam ayib  ketayotgan
 
tomoniga qaratilgan hosilasini xarakterlovchi vektor shu skalyar kattalikning
 
gradiyenU  ^ eb  yuritiladi.
  Shunday  qilib,  elektr  m aydon  kuchlanganlik 
vektori 
E
  elektr  maydon  potensiali 
j
 ning  gradiyenti  b o iib ,
E  = -gradxp
 
(1.35)
shaklda  yoziladi.  (1.35)  tenglam adan  ko£rinadiki,  elektr  maydon  kuch­
langanligi maydon potensiali kamayib boruvchi tom onga yo£nalgan ekan.
2  6



Download 7,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   251




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish