J., Barakayev N. R. Tizimli tahlil va qaror qabul qilish asoslari

 
3.Qaror qabul qilishdagi tizimli ketma-ketlikdan foydalanish. 
Qaror qabul qilishning asosiy bosqichlari va ularda ishlatiladigan uslubiyat 
haqida alohida to‘xtab o‘tamiz. 
1-bosqich. Muammoli vaziyatni aniqlash va ifoda qilish. 

---

257 
Muammoni aniq ifoda qilish shu muammoni xal qilishning eng muhim 
pog‘onasi hisoblanadi, chunki noto‘g‘ri ifodalangan muammoli vaziyatga berilgan 
to‘g‘ri javob ham vaziyatni chalkashtirib noto‘g‘ri qarorga olib kelishi mumkin. 
Odatda muammoni ifodalash jaryoni murakkab vazifa hisoblanadi. Buning asosiy 
sabablari muammoning ob’ektiv jixatdan murakkabligi, tashkiliy jixatdan ko‘p 
aloqaligi, 
yomon 
strukturalashtirilganligi 
(tuzilmaliligi), 
o‘zgaruvchan 
elementlarini o‘lchash qiyinligi va boshqa sabablarga ko‘ra. Bularning barchasi 
muammoni ifodalash jarayoniga ijodiy jarayon sifatida qarashni talab etadi. 
Muammo istalgan va mavjud holatlar o‘rtasidagi nomunosiblik (to‘g‘ri 
kelmaslik) sifatida aniqlanishini inobatga olsak, unda muammoli vaziyatni 
ifodalash, unga baxo berish uchun prognozlashtirish, ekspert baxolash va tizimli 
tahlil metodlarini qo‘llash maqsadga muvofiqdir. 
Umuman olgand 
1-bosqich
quyidagi savollarga javob berishi kerak: 

Qanday muammoni, qanday sharoitda xal qilish kerak? 

Muammo qachon xal etilishi kerak? 

Qanday kuch va vositalar orqali muammo xal etilishi kerak? 
2-bosqich. Boshqarish tizimidagi maqsadning shakllanishi. 
Muammo, muammoli vaziyatni aniqlab bo‘lganimizdan keyin, uni echish 
maqsadi oldinga qo‘yiladi. Agarda maqsad qanchalik aniq ifoda etilsa, uni echish 
jarayoni ham shuncha engil kechadi. Bu bosqichda biz bor muammoni echish 
uchun nima qilishimiz kerakligini aniqlab olishimiz kerak bo‘ladi. (hali 
echganimiz yo‘q, faqat qanday echishni xal qilish kerak). 1-bosqichda biz 
muammo nimada ekanligini aniqlab olgan edik (albatta bu nisbatan oson vazifa), 
2-bosqichda esa biz o‘sha muammoni yo‘q qilish uchun nima qilish zarur degan 
savolga javob qidiramiz. Albatta bu nisbatan qiyinroq. 
Maqsadni aniqlashning metodologik asosi bo‘lib aqliy hujum, ekspertlar 
bahosi kabi metodlardan foydalanadigan tizimli tahlil hizmat qiladi.