|
О донтоген остеом иелитнинг клиник манзараси
Ж аглар остеом иелитининг клиник кечиши хилма-хил бўлиш и
мумкин ьа микрофлоранинг хусусиятларига, инфекцияга қарш и
ҳим оянинг носпецифик ва специфик омилларига, организмнинг
бош қа индивидуал
хусусиятларига,
ш унингдек касалликнинг
ж ойлаш уви, давом ийлиги ва босқичига боглик бўлади. Бу омиллар
яллигланиш реакцияларининг турли хил типлари: нормергик,
гипергик
ва гипоргик хилларида акс
этади.
Ёши
қайтган
киш иларда, қарияларда им мунитетнинг анчагина пасайганлиги
муносабати билан гипергик реакция сусайиб анэргик холда кечиши
мумкин.
О донтоген остеом иелит кечиш и уч босқичда (фазада) ўтади:
ўткир, ўткир ости ва сурункали. Яллигланиш жараёнининг
қўламига қараб,чегараланган (яъни ж ағ суягининг бир анатомик
қисми - альвеоляр ўсиқни 3-4 тиш соҳасида, ёки ж агнинг танаси
ёки бурчаги) тарқалган ва дифф уз - турлари (ж аг суягининг ярми
ва ундан зиёд қисми) ажратилади.
124
Ж ағ суякларининг у ёки бу ж ойларида остеом иелитнинг
ривож ланиш и
учун
уларнинг
анатом ик
тузилиш и
муаъйян
ахдмиятга эга бўлади. Ю кори жағда, унинг танасида, альвеоляр
ўсигида говаксимон модда кам, ком пакт пластинкада теш иклар кўп
бўлади,
бу экссудатнинг
периодонт
ва
суякдан
чиқиш ини
осонлаш тиради. Ш у сабабли юқори ж аг кам зарарланади ва
остеом иелит кўпроқ чегараланган турда бўлади.
П астки ж агда говаксимон м одда кўп м иқдорда бўлади. У нинг
компакт кавати зич, йўғон, теш иклари кам бўлади. Э кссудатнинг
периодонтдан суяк орқали чиқиш и қийин бўлиб, кўпинча у
говаксимон моддага тарқалади. П астки ж агдаги остеом иелитик жа-
раёнлар ю коридагига Караганда, айниқса танаси ва унинг ш охи
соҳасида огирроқ кечади. Бемор ранги оқаради, ёпиш қоқ тер
босади, кейин бош айланиш и, умумий холсизлик пайдо бўлади.
Бош ка аъзолар ва системалар, ш у ж умладан ичақлар ф аолиятининг
бузилиш и (одатда ич котади, гоҳо - ич кетади)ни қайд қилиш
мумкин.
Ж агнинг чекланган остеом иелитида тана ҳарорати субфебрил,
лекин кўпроқ 1-3 кун мобайнида 39-40°С гача кўтарилади. Эт
увиш иш и, бир неча кун мобайнида, ёки ф ақат тунда профуз тер
босиш и мумкин. Ў ртача захарланиш рўй беради. Ж агнинг дифф уз
остеом иелитида тана ҳарорати баланд - 39,5-40°С гача кўтарилади,
ҳароратнинг эгри чизиги
“ли хорадка” типида. Ҳ арорат 2-3°Сга
кадар ўзгариб туради. Заҳарланиш турлича иф одаланган бўлади. Эт
увиш уви ва тер чиқиши унинг характерли симптомларидир.
Пастки ж аг ости, энгак ости, баъзан олдинги бўйин лимф а
тугунлари ж уда катталаш ган бўлади, пайпасланганда огрийди.
А йрим
касалларда
йирингли
лим ф аденит
ривож ланади
(аденоабцесс).
Ж аг ўткир остеом иелитига дучор бўлган беморларда огиз
бўш лиги кўздан кечирилганда, тиш ларни караш коплаган, тупуги
кую қ
ва чўзилувчан бўлади, огиздан ёқимсиз, гоҳо чириган
қўланса ҳид келади. О вкат ёйиш и, ютиниш кўпинча қийинлаш ган
бўлади. А львеоляр ўсикнинг ш иллиқ пардаси одатда бир неча тиш
давом ида кизарган бўлади ва огиз бўш лиги даҳлизи томонидан
ҳам, тил ёки танглай тараф идан ҳам шиш ган бўлади.
Д иф ф уз остеом иелитларда бу ўзгариш лар суякнинг анчагина
қисмига тарқалган бўлиб, ж агнинг иккала тараф ида бир қанча суяк
усти пардаси остига йирингли ўчоқлари ҳосил бўлади.
125
Ю кори ва пастки жағлар ўткир остеомиелитининг клиник
манзарасида катор ўзига хос хусусиятлар бўлади. Ю кори жагнинг
ўткир остеомиелити пастки ж агнинг
ўткир остеомиелитига
Караганда бир кадар енгил ўтади. Й иринг альвеоляр ўсикдан юкори
жаг бўш лигига таркалади. Бу
огрикнинг кучайиши, бурундан
йирингли аж ралманинг пайдо бўлиш и билан давом этади. Ю кори
жаг остеомиелитида, дўнг соҳасида суяк усти пардасининг
йирингли ўчоклари кам ҳосил бўлади, йирингли экссудат эса чакка
ости чукурчасига ва кейинчалик чакка сохасига таркалади.
Ж агнинг ўткир остеомиелити қон ва пеш обнинг ўзгариш лари
билан кечади. Улар организмнинг индивидуал хусусиятларига,
носпецифик ва специфик ҳимоя омилларининг холатига ва
тегиш лича яллигланиш реакциясининг хилига алоқадор бўлади.
У ткир
даврда
суякнинг
чекланган
ва
диффуз
зарарланиш ларининг нормергик кечиши лейкоцитлар сонининг
1010 9,/л дан 15-109/л гача ош иш и, нейрофиллар сони (70-80
фоизгача), шу жумладан таёқча ядроли нейтрофилларнинг (15-20
фоиз) кўпайиш и билан таърифланади. ЭЧТнинг аста-секин соатига
15 дан 40 мм гача кўпайиш ига мойиллик бўлади. Носпецифик
иммунитет тестларининг турли хил кўр- саткичлари ўзгарган
бўлиб, реакцияларнинг ҳимоя ҳарактерини акс эттиради. Сийдикда
оқсилни юқидан тортиб, то 0,033 г/л гача лейкоцитлар кўриш
майдонида 20-25 донагача топилади.
Айрим ҳолатларда сийдикда оксил (0,033 дан 3 г/л гача), ге
матурия, цилиндрурия аникланади.
Ж аг ўткир остеомиелитининг гипергик кечишида, қонда асо-
сан гемоглобин микдори ва эритроцитлар сони камайган бўлади,
лейкоцитлар миқдорининг нормал бўлиш и ва камайиш га мойилли-
ги бўлади. Айрим беморларда лейкопения 4,0 х 10 9/л гача етиши
мумкин. Ш у билан бир вақтда ЭЧТ норма чегарасида бўлиш и м ум
кин, баъзи бир беморларда, айниқса ёши катта бўлган гурухда ка
майган бўлади. П еш обдаги ўзгариш лар ҳар хил бўлиши ва бемор
нинг ёш ига, унинг бош қа ҳасталикларига алоқадор бўлиш и мум
кин. Бирламчи ва иккиламчи им мунодеф ицита бор беморларда,
турли
хил
ўзгариш лар
андек
альбуминуриядан
тортиб,
то
оқсилнинг кўп микдорда бўлиши, гематуриялар, цилиндруриялар-
гача кузатилади.
126
Қариялар ва заиф бем орларда турли компенсатор реакциялар
пасайган бўлади, айрим иммунитет кўрсаткичларининг дисбаланси
ва ареактивлик кузатилади.
Ж ағ остеом иелитининг ўткир даврида рентгенограмм аларда
суяк ўзгариш лари аниқланмайди. Ф ақат айрим тиш лар ёки
илдизларининг периодонтитига хос патологик ўзгариш ларгина
кузатилиб,
булар
сурункали
периодонтит
учун
ҳарактерли
бўлади.У ткир ж араённинг 10-14 кунидан суяк тўкимаси деструктив
ўзгариш ларнинг дастлабки белгиларини, суяк усти пардасининг
йўгонлаш ганини
аниқлаш га
эриш илади.
А йрим
беморларда
ф акатгина периостал йўгонлаш ув ва суяк структурасининг рентген
суратда бир оз хиралаш ганлиги кузатилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
