Ызбекистон республикаси олий ва ырта

силжитиш стратегияси
номи билан машҳур
. 
Бу ҳолда корхона дилерларни 
харид қилинган ҳар ўнта товар учун битта товарни бепул бериш йўли билан 
рағбатлантиради. Иккинчи усул интенсив реклама кампаниясини ўтказиш йўли 
билан 
харидорларни жалб қилиш стратегиясидир
. Унинг мақсади 
харидорларни таклиф этилаётган товар ёки хизмат тавсифномалари билан 
таништиришдан ташқари, уларда реклама қилинаётган товар ёки хизматни 
харид қилиш истагини уйғотиш ҳисобланади.
Товарни бозор томон ҳаракатлантиришни рағбатлантириш сўнгги пайтда 
ФОССТИС тизими (талабни шакллантириш ва сотувни рағбатлантириш 
хизмати) ёрдамида амалга оширилиб, унда товарни ишлаб чиқариш, уни 
ҳаракатлантииш ва реклама қилиш жамият эҳтиёжлари билан боғланаши. 
ФОССТИС - талабни шакллантириш ва сотувни рағбатлантириш хизмати 
(инглизча-formation of demond and stimulation of sale) комплексига реклама, то-
вар ҳаракати ва жамоатчилик билан алоқалар киради. Бу воситалар нафақат та-
лабни шакллантириш (ФОС), балки сотувни рағбатлантиришга ҳам таъсир 
кўрсатади. ФОС тадбирлари потенциал харидорга йўналтирилган бўлиб, уни 
янги бозорга эндигина чиқарилаётган товар билан таништирилади. «Таништи-

---

86 
рувчи реклама», кўргазма ва ярмаркаларда иштирок этиш усулларидан фойда-
ланилади. Мақсади - истеъмолчилар онгида маҳсулот образини шакллантириш 
ва фақатгина шу маҳсулот бошқаларидан кўра кўпроқ белгиланган талабни 
қондиришини кўрсатиш.
СТИС тадбирлари бозорда янгилик ҳисобланмайдиган товарларни со-
тишни кенгайтиришга ёрдам беради. Бундай товар ҳақида ФОС тадбирлари ва 
харидорнинг ўз тажрибаси асосида маълум тасаввурлар пайдо бўлган. СТИС-
нинг вазифаси эса харидорни яна харидга ундаш ҳамда товарнинг бозордаги 
ҳаётийлик босқичи ва корхонанинг баҳо сиёсатига кўра янги сегментларда 
тарқалишини, бозордаги улушини оширишни таъминлашдан иборат. Харидор 
учун товарни ФОССТИСнинг қайси тадбири орқали сотиб олганлигини қизиғи 
йўқ. Лекин ФОССТИС тадбирларига маблағ ажратаётган корхона раҳбари учун 
муҳим аҳамиятга эга. Унга кўра таъсир доирасини янада аниқроқ белгилаш (ах-
боротларнинг 
йўналтирилганлиги), 
оммавий 
алоқа 
каналларининг 
мақбулларини танлаш, товарнинг ижобий томонларини тўлароқ ёритиш, 
кўргазмали воситалар, матнлар мазмуни ва шаклини мувофиқлаштириш имко-
ниятларини баҳолаш мумкин. 
ФОССТИСнинг коммуникатив таъсирига кўра харидорлар товарни 
юқори истеъмол қийматига эга деб тасаввур қиладилар. ФОССТИС тадбирла-
рига қилинадиган харажатларни режалаштиришда маблағларни қуйидагича 
тақсимлаш мақсадга мувофиқ:

матбуотда реклама (ФОС) учун - 30%; 

босма нашр шаклдаги (проспектлар, каталоглар) реклама учун –15%; 

кўргазма ва ярмаркалар учун - 15%; 

тўғридан-тўғри рекламага - 10%;

ёдгорликлар (сувенирлар) ва бошқа тадбирлар (СТИС) учун - 7,5%;

дилерлар, агентларнинг ишлаб чиқарувчи корхона билан танишиш 
учун хизмат сафарларига –7,5%; 

жамоатчилик билан алоқалар (PR) учун - 7,5%

кўзда тутилмаган тадбирлар учун - 7,5%