Ызбекистон республикаси олий ва ырта

Талабни аниқлаш
бизнес-режанинг ''Бозорни баҳолаш ва истеъмолчи-
лик талабини ўрганиш'' бўлимида муфассал ёритилади(8.2§).
Харажатларни баҳолаш.
Товар баҳосининг қуйи чегараси уни ишлаб 
чиқариш ва сотиш бўйича харажатлар даражаси орқали аниқланади. Бу ҳисоб-
китоблар бизнес-режанинг ''Ишлаб чиқариш режаси'' бўлимида амалга ошири-
лади. 
Корхонанинг баҳо стратегияси.
Бизнес-режада ишлаб чиқарилаётган товарлар бўйича корхонанинг баҳо 
стратегиясини кўрсатиш мумкин.
 
Юқори баҳо ёки «қаймоғини олиш»
стратегияси - аввало товар 
баҳосини ишлаб чиқариш нархидан анча юқори ўрнатиб, аста-секин уни туши-
риб боради. Бу усул билан янги товарлар (патентлар билан ҳимояланган) соти-
лади ва бозорга киргандан кейин сегментлар гуруҳини кенгайтириш мақсадида 
арзонлаштириб борилади. Юқори баҳо стратегияси корхонага харажатларни 
тезда қайтариб олишга ёрдам беради. Кейинчалик бозорда ўхшаш товарлар - 
рақиблар пайдо бўлгандан кейин корхона ўз товари нархини тушира бошлайди 
ва бошқа сегментлар учун янги товарлар модификациясини ярата бошлайди. 
«Паст баҳолар» ёки «бозорга ёриб кириш»
стратегиясида маҳсулотга 
дастлаб паст баҳо ўрнатилади ва талабни рағбатлантирилади. Рақиблар бозор-
дан сиқиб чиқарилади ва асосий улуш эгалланади, секин аста маҳсулот баҳоси 
ошириб борилади. Бу стратегияни қўллаш қуйидаги шароитларда мақсадга 
мувофиқ: бозор баҳо ўзгаришига жуда сезгир ва паст баҳолар унинг кенгайи-
шига ёрдам беради; харажатларнинг ўсиб бориши билан ишлаб чиқариш ва со-
тиш хажми қисқариб боради; рақобатчилар учун паст баҳолар қизиқарли эмас. 
Баҳони шакллантириш усулини танлаш.
Бизнес-режада корхона баҳони белгилашда фойдаланадиган усулларни 
кўрсатиш лозим. Баҳони шакллантиришнинг энг кўп қўлланиладиган усуллар-
ни кўриб чиқамиз:

 
ўртача харажатлар қўшув фойда; 
