Ызбекистон республикаси олий ва ырта

Asosiy savollar:
1. Kompyuter dasturlari va ularning turlari.
2. Operatsion tizimlar haqida ma’lumot.
Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar: dasturiy ta’minot, amaliy dastur, tizimli dastur, instrumental dastur, operatsion tizim, qobiq dastur, rezident dasturlar.
Mavzuga oid asosiy muammolar:

1. 
   Kompyuterlar sifatli va yuqori imkoniyatda ishlashi uchun dasturiy ta’minot etarlicha mavjud bo’lishi zarur deb e’tirof etiladi. Sizningcha bu fikr to’g’rimi yoki yo’qmi. Javobingizni izohlang.
   
2. 
   Operatsion tizim kompyuterni ishga tushiruvchi va uning ishini boshqaruvchi dastur hisoblanadi deb qaraladi. Siz bu qarashga qo’shilasizmi yoki yo’qmi? Javobingizni izohlab bering.
   

1-asosiy savol bo’yicha darsning maqsadi: Kompyuter dasturlari va ularning turlari, tashkil etuvchilari hamda ularning vazifalari haqida ma’lumotlar berish.
Identiv o’quv maqsadlari:
1.1. Kompyuter dasturlari turlarini ajratib, izohlay oladi.
1.2. Kompyuter dasturlari vazifasini tavsiflab beradi.
1-asosiy savolning bayoni:
Kompyuter ishlashi uchun barcha asosiy va qo’shimcha qurilmalar yig’ilgandan keyin, asosiy tashqi xotiraga kompyuter ishini boshqarish uchun kerakli dasturlar yozilishi kerak. Xotiraga yozilgan dasturlar ko’rsatmasi bilan kompyuter ishga tushadi. Xotiraga yozilgan barcha dasturlar dasturli ta’minotni tashkil kiladi.
Kompyuterda mavjud dasturlarni uchta turga bo’lish mumkin:

1. 
   Amaliy dasturlar – foydalanuvchi bevosita ishlashi uchun mo’ljallangan dasturlar, masalan, matn, grafik muharrirlari, elektron jadvallar va boshqalar.
   
2. 
   Tizimli dasturlar – kompyuter qurilmalarining ishchi holatini nazorat qiluvchi va boshqaruvchi dasturlar.
   
3. 
   Instrumental tizimlar – kompyuter uchun yangi dasturlar tuzishni ta’minlash tizimi.
   

Tizimli dasturlarga kompyuterni ishga tushiruvchi va uning ishini boshqaruvchi dasturlar kiradi. Kompyuterni ishga tushiruvchi dasturlarga operatsion tizim dasturlari va uni tashqi qurilmalar bilan bog’lovchi drayverlar misol bo’ladi. Tizimli dasturlarning yana biri kompyuter ishini boshqaruvchi qobiq dasturlar bo’lib, ular foydalanuvchining kompyuter bilan muloqotini ta’minlaydi.
Instrumental dasturli vositalarga – translyatorlar, yuklagichlar, matn muharrirlari, sozlash vositalari kabi dastur muhitlari kiradi.
Muhokama uchun savollar:
1.1. Kompyuter dasturlari nima va u qanday vazifalarni bajaradi.
1.2. Kompyuter dasturlari qanday turlarga bo’linadi va ularning vazifasini izohlang.
1.3. Tizimli dasturlarning hozirgi ahvoli va rivojlanish taraqqiyoti nimalardan iborat.
1.4. Amaliy xizmat dasturlari bilan instrumental dasturlarning qanday farqlari bor.