Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

19- chizma. Axborot tizimining kechikib qabul qilinishi 
 
 
9.4. Logistikada axborot tizimlarining tuzilish tamoyillari 
 
Tizimlar  tamoyillariga  ko‘ra,  har  qanday  tizim  avvalo  tashqi  omillar  bilan 
izlanishi,  so‘ng  ichki  tizimda  izlanishi  shart.  Bu  tamoyil  tizimning  bosqichma  - 

---

 
94 
bosqich  yaratilishi  tamoyilidir.  Logistika  axborot  tizimlarini  loyihalashtirish 
vaqtida bu tamoyilga rioya qilish shart.  
       Logistika jarayoniga kelish tizimi uch darajaga bo‘linadi: 
       Birinchi 
daraja. 
Logistikada 
materiallar 
to‘plamining 
ish 
o‘rni 
harakatlanadi, qadoqlanadi va hokazo.  
       Ikkinchi  daraja.  Ish  joylarini  aniqlash  va  yuklarni  transportlash  jarayoni, 
o‘tkazilayotgan joyi - hudud, sex, ombor. 
       Uchinchi  daraja.  Bu  transportga  joylash,  butun  bir  harakat  tizimi  va  bir 
qator hodisalar zanjiridir. Shu darajada boshlanishidan oldin sotuvchi xomashyoni 
tushirish  payti  desa  bo‘ladi,  shu  zanjir  yakunlanishi  esa  tayyor  mahsulotlarni 
iste’molchilarga yetkazib berish bo‘ladi. 
      Rejali  axborot  tizimlarida  logistik  tizimni  umumiy  materiallar  to‘plami  bilan 
bog‘laydigan  masalalarni  hal  etadi.  Shu  bilan  birga  «sotuv-  ishlab  chiqarish- 
tarqatish»  rejasi  zanjiri  bajariladi.  Bu  ishlab  chiqarishning  foydali  tizimini  tashkil 
qilishga yordam beradi. Shu bilan birga rejali tizimlar, logistik tizimlar  tashqi omil 
bilan bog‘langanday bo‘ladi. 
      Dispozitiv va bajarish tizimlari belgilangan rejalarni qismlarga bo‘ladi va ularni 
ishlab chiqarishning alohida hududlarida bajarilishini ta’minlaydi.  
    Har  xil  guruhlarga  tegishli  bo‘lgan logistik axborot tizimlarining konsepsiyalari 
asosida  ular  yakka  axborot  tizimiga  jamlanadi.  Ular  vertikal  va  gorizontal 
integratsiyalarga  ajratiladi.  Vertikal  integratsiya  rejali,  dispozitiv  va  boshqarish 
tizimlari  o‘rtasidagi  aloqa  hisoblanadi.  Gorizontal  integratsiya  esa  axborot 
to‘plamlari  orqali  dispozitiv  va  bajarish  tizimlaridagi  alohida  masalalar  majmui 
orasidagi omil hisoblanadi. 
        Integratsiyalashtirilgan axborot tizimlarining barcha yutug‘i quyidagilarda aks 
etadi: 
- axborot almashuvi tezligi oshadi; 
- ishlab chiqarishni rejalashtirish; 
- zahiralarni umumiy boshqarish; 
- zahiralarni boshqarish va boshqa masalalar. 
Dispozitiv axborot tizimlari.  
Bu  tizimlar  omborni  yoki  sexni  boshqarish  darajasida  yaratiladi. Bu  yerda 
quyidagi masalalar bajarilishi mumkin: 
- zahiralarni qisman boshqarish (ombor joylarida); 
- korxona yoki ombor transportini ishlatish; 
-  yuklarni  tanlash  va  ularni  joylashtirish,  jo‘natilayotgan  yuklar  hisobi  va 
boshqa masalalar.