Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

to’satdan ro’y byerish (kutilmaganda), ya’ni hodisa sodir bo’lgunga qadar himoya choralarini qo’llash imkoniyatlaridan mahrum bo’lish;

bexosdan sodir bo’lish, qasddan qilinmaganlik, ya’ni ifloslantiruvchi korxona tomonidan atayin qilinmaganlik.

Bu shartlarning yo’qligi (masalan, korxona avariya sodir bo’lishi imkoniyati borligi to’g’risida bir necha marta ogohlantirilgan yoki avariyaning potentsial xavfini bilib, uni bartaraf etishda sustkashlik qilgan, o’ziga ortiq darajada ishongan) sug’urta to’lash huquqidan mahrum qiladi.

Sug’urta to’lovlari sug’urtachilarga (sug’urta egalariga) tuzilgan shartnomada ko’rsatilgan miqdorda to’lanadi. U bir necha ko’rsatkichlarni o’z ichiga oladi:

• 
  zararni qoplash (kompensatsiya);
  
• 
  yashash sharoiti va atrof-muhitning yomonlashuvidan olingan zararni to’lash;
  
• 
  hududlarni tozalash bo’yicha, odamlar hayoti va mulkini qutqarib qolish bo’yicha xarajatlar kompensatsiyasi.
  

Ekologiya sug’urtasi quyidagi turlarga bo’linadi: shaxsiy, mulkiy, ekologik mas’uliyat (javobgarlik) (3-chizmaga qarang).

Shaxsiy va mulkiy sug’urta fuqarolar uchun ahamiyatga ega, ekologik mas’uliyat sug’urtasida fuqarolar ishtirok etmaydi, lekin u ham oqibatda ularning manfaatlariga daxldor bo’ladi, chunki ekologik zararni qoplashga qo’shimcha moliyaviy kafolat yaratadi.

Uchinchi shaxslar oldidagi sug’urta mas’uliyatiga quyidagilar kiradi:

• 
  uchinchi shaxslar oldida umumiy fuqarolik mas’uliyati sug’urtasi, u yuridik shaxslar va fuqarolar mulkiga etkazilgan ziyon uchun zararni qoplashni, shuningdek, avariyalar va halokatlar oqibatida aholi hayoti va salomatligiga etkazilgan zararni qoplashni ko’zda tutadi;
  
•