Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

4.2. Tabiiy resurslar kadastri. Dunyo amaliyotida tabiiy resurslar to’g’risida tabiiy-iqtisodiy axborotlarni kadastr shaklida byerish hamma tomonidan e’tirof etilgan.

Tabiiy resurslar kadastri iqtisodiy, ekologik, tashkiliy va texnik hududiy-adresli ko’rsatkichlarning tizimlashgan to’plami bo’lib, u tabiiy resurslarning miqdori va sifatini, shuningdek, tabiatdan foydalanuvchilarning tarkibi va kategoriyasini, resurslar holatining tabiiy, texnologik va iqtisodiy omillar ta’sirida o’zgarishi xaraktyerini ta’riflaydi. Bundan tashqari kadastr resurslardan ratsional foydalanish va ularni muhofaza qilishning zarur tadbirlari bo’yicha tavsiyalarni o’z ichiga olishi mumkin.

Mavjud tabiiy resurs kadastrlari tizimi tarmoq kadastrlarining quyidagi asosiy komponentlarini qamrab oladi:

• 
  tabiatdan foydalanuvchilarni davlat ro’yxatidan o’tkazish;
  
• 
  tabiiy resurslarning miqdor hisobi;
  
• 
  tabiiy resurslar bonitirovkasi;
  
• 
  tabiiy resurslarni iqtisodiy baholash.
  

Bu tizimni shakllantirishning asosiy tamoyillari tabiatdan kompleks foydalanish talablarini ta’minlash, tabiiy resurslarni miqdor va sifatini hisobga olishning to’la ishonchililigi, ularni foydalanuvchilar va hududlar bo’yicha taqsimlash, tabiiy-resurs salohiyatining faktik holatini baholash hisoblanadi.

Kadastr ma’lumotlari tabiiy resurslardan ratsional foydalanish, tabiiy muhitni muhofaza qilish asosida yotadi; ular asosida tabiiy resurslarni pulli baholash, ularni sotish baholari, atrof-muhitni tiklash va sog’lomlashtirish bo’yicha tadbirlar belgilanadi.

Tabiiy resurslarning yagona kadastri mavjud emas. Ular tabiiy resurslar turlari bo’yicha byeriladi va ma’lum iqtisodiy-huquqiy tuzilmani tashkil etadi.

Amaliyotda tabiiy resurslar kadastrining quyidagi turlari o’rin olgan:

• 
  yer kadastri – yerning tabiiy, xo’jalik va huquqiy o’rni to’g’risida ma’lumotlar to’plami bo’lib, u yerdan foydalanuvchilarning ro’yxati, yerning miqdori va sifati hisobi, tuproq banitirovkasi va yerni iqtisodiy baholash ma’lumotlarini o’z ichiga oladi;
  
• 
  suv kadastri – suv ob’ektlari to’g’risida, ularning suv resurslari, suv ob’ektlaridan foydalanish, suvdan foydalanuvchilar to’g’risida tizimlashtirilgan ma’lumotlar to’plamidir;
  
•