Ызбек тили ва адабиёти кафедрасида эришилаётган илм-фан натижаларини 2005 йилнинг 1-чорагида оммавий ахборот воситаларида ёритилиши

MUHAMMAD YUSUF TAVALLUDINING 60 YILLIGI MUNOSABATI BILAN “QORA QUYOSH” DOSTONI ASOSIDA TAYYORLANGAN
SSENARIYSI

Qatnashuvchilar:

Qizaloq – 10-12 yoshlar atrofida
Ona (farishta) – keksa ayol
Ayol – 50 yoshlar atrpfida
Abdulla Qodiriy – 40 yoshlarda
Tergovchi – 35-40 yoshlar atrofida
Mahbus – 30-35 yoshlar atrofida


1- ko‘rinish
G‘amgusor ona monologi (davr adolatsizliklaridan ezilgan, dard-hasratga botgan) XOSIYAT:

O‘ttiz yettinchi yil kashfi sizga mana –

Erkaklarga alohida qamoqxona,
Ayollarga alohida qamoqxona,
Bolalarga alohida qamoqxona…
O‘ttiz yettinchi yil kashfi bular bari –
Ko‘rinmas-u dahshat solib sharpalari,
Kelsa – yaqin kelmay, ketsa – ketmay nari,
Izg‘ib yurar Lavretiyning laychalari.

Bu o‘lkada endi norg‘ul yigitlar yo‘q,

Boyqushlar bor, kalhatlar bor-burgutlar yo‘q,
Ne-ne Sulaymonlar, Abdulhamidlar yo‘q,
Qaytarmikin? Qaytmog‘iga umidlar yo‘q...

Bedarak yo‘qoldi qancha odam, essiz,

So‘roqlarda o‘ldi qancha odam, essiz,
Qiynoqlarda o‘ldi qancha odam, essiz,
Sirtmoqlarda qoldi qancha odam, essiz.


2- ko‘rinish
Tergov jarayoni. Tergovchi va Abdulla Qodiriy.


Tergovchi (MUHAMMAD): – O‘tgan kunlar degan she’r siznikimi?
Abdulla Qodiriy (RUSTAM): – Ha, ammo, u she’r emas…
Tergovchi: – Jim bo‘ling.
Abdulla Qodiriy: – Axir...
Tergovchi: – She’rmi yo boshqami, avtori sen-da! Sening bu asaringda g‘irt millatchilik, harakatlaringda aksilinqilobiylik bilinib turibdi. Sen bu asaring bilan hozirgi zamonni qoralab, revolyutsiyadan oldingi hayotni yaxshi ma’noda targ‘ib qilmoqchimisan?!
Abdulla Qodiriy: – Aslo! Men o‘zbek xalqining boshidan kechirgan achchiq qismatlarini, tariximizning eng kir, qora kunlaridan hikoya qiluvchi o‘zbek romanini yaratmoqchi bo‘ldim.
Tergovchi: – To‘g‘ri aytasan, sening bu asaring balki birinchi o‘zbek romanidir, ammo bizning sovet adabiyotimizda bunday bo‘lmag‘ur narsalarga o‘rin yo‘q! Ey xomkalla, uning o‘rniga buyuk dohiylarimizni sharafla, madh et, kommunistik tuzum yutuqlaridan gapir.