|
45-вариант
1.Асосий воситалар ва улардан самарали фойдаланишнинг таҳлили.
Asosiy vositalar – ixtiyoriy ishlab chiqarishning eng muhim omillaridan biridir. Ularning holati va samarali foydalanish bevosita korxonalar xo‘jalik faoliyatining yakuniy natijalariga ta’sir qiladi. Korxonaning asosiy vositalari va ishlab chiqarish quvvatlaridan oqilona foydalanish barcha texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarni yaxshilash, jumladan mahsulot ishlab chiqarishni ko‘paytirish, uning tannarxi va tayyorlashda sarflanadigan mehnat sig‘imini pasaytirishga imkon beradi. Asosiy vositalar – moddiy ishlab chiqarish sohasi kabi ijaraga berish uchun ham foydalaniladigan noishlab chiqarish sohada uzoq vaqt davomida (bir yildan ortiq) harakatlanuvchi moddiy aktivlardir.
Investitsion va tuzilmaviy siyosatning amalga oshirilishi sharofati bilan bizning respublikamizda mamlakat iqtisodiyoti barqarorligini ta’minlovchi elektr energetikasi, yoqilg‘i sanoati, qora va rangli metallurgiya, kimyoviy va neftkimyo sanoati kabi sanoat tarmoqlari jadal rivojlanmoqda. Iqtisodiyotni tizimli va bosqichli ravishda tuzilmaviy yangilash bo‘yicha olib borilgan qat’iy chora-tadbirlar mamlakatda ishlab chiqarilatgan yalpi ichki mahsulot tarkibiga ijobiy ta’sir ko‘rsatdi. Iqtisodiyotni erkinlashtirish jarayonlarini chuqurlashtirish va kengaytirish bo‘yicha ishlar hali hamon davom etmoqda. Asosiy vositalar tahlili bir necha yo‘nalishda olib borilishi mumkin, ularni majmuaviy ishlab chiqish esa asosiy vositalar va uzoq muddatli investitsiyalarning tarkibi, dinamikasi va foydalanish samaradorligini baholashga imkon beradi. Tahlil va hal qilinadigan analitik vazifalar yo‘nalishini tanlash boshqaruv ehtiyojlari bilan belgilanadi. Asosiy vositalar tuzilmaviy dinamikasi tahlili va investitsiyaviy tahlil moliyaviy tahlil mazmunini tashkil qiladi. Asosiy vositalardan foydalanish samaradorligi va ularni ishlatish bo‘yicha xarajatlarni baholash boshqaruv tahliliga taalluqli sanaladi, biroq tahlilning bu ikki turi o‘rtasida aniq chegara mavjud emas. Uskunalarni saqlash va ishlatish bo‘yicha xarajatlar tahlili mahsulot tannarxi tahlilining tarkibiy qismi hisoblanadi.
Asosiy vositalar tahlili metodikasi ulardan foydalanishning eng yaxshi variantini tanlashga yo‘naltirilgan. Shuning uchun tahlilning asosiy xususiyatlari sifatida quyidagilar tilga olinadi: xasosiy vositalardan foydalanish bo‘yicha qarorlar variantliligi; xistiqbolga yo‘naltirilganligi. Tahlil sifati axborotlar ishonchliligi, ya’ni buxgalteriya hisobini yo‘lga qo‘yish sifati, asosiy vositalar obyektlari bilan operatsiyalar tizimi va ro‘yxatga olish nuqsonsizligi, obyektlarni hisob-malaka guruhlariga kiritish aniqligi, inventarizatsion
ro‘yxatga olishlar ishonchliligi, analitik hisob registrlarini ishlab chiqish va yuritish mukammalligiga bog‘liq bo‘ladi. Tahlilning axborot manbalari: 1-shakl –“Buxgalteriya balansi”;
2-moliya shakli-“Asosiy vositalarning mavjudligi va harakati hamda boshqa nomoliyaviy aktivlar to‘g‘risida” statistik hisobot shakli;
“Ishlab chiqarish quvvatlari balansi”, asosiy vositalar hisobining inventar kartochkalari.
2. Аудит ўтказишнинг босқичлари.
Аудит ўтказишни ташкил қилиш қуйдагича:
1) Аудит бўйича гуруҳ раҳбарини тайинлаш. Аудит дастурини бошқаришга жавобгарлар аниқ аудит бўйича гуруҳ раҳбарини тайинлашлари керак.
Биргаликдаги аудит ўтказилган ҳолда аудит бошлангунга қадар текширувчи ташкилотлар ўртасида ҳар бир ташкилотнинг жавобгарлигига оид, шу жумладан, аудит учун белгиланган гуруҳ раҳбарининг ваколатларига оид битимга эришиш муҳимдир.
2) Аудитнинг мақсадларини, қўлланилиш соҳасини ва мезонларини аниқлаш. Ҳар бир аудит ҳужжатлаштирилган мақсадларга, қўлланилиш соҳасига ва аудит дастурининг мақсадлари доирасидаги мезонларга асосланиши керак.
Аудитнинг мақсади аудитда нима қилиниши кераклигини белгилайди ва қуйидагиларни ўз ичига олиши мумкин:
- текшириладиган ташкилот ёки унинг бўлимларининг менежмент тизимининг аудит мезонларига мувофиқлик даражасини аниқлашни;
- менежмент тизимининг қонунчилик талабларига, меъёрий талабларга ва битим талабларига мувофиқлигини таъминлаш имкониятларини баҳолашни;
- менежмент тизимининг аниқ мақсадларга эришиш учун самарадорлигини баҳолашни;
- менежмент тизимини потенциал яхшилаш соҳаларини аниқлашни.
Аудит соҳаси аудитнинг чуқурлиги ва чегараларини, аудит қилинадиган ташкилотнинг жойлашган жойини, таркибий бўлимларини, фаолият ва жараёнларини ҳамда аудит муддатларини ёритади.
Аудит мезонлари у бўйича мувофиқлиги аниқланадиган таққослаш учун база сифатида ишлатилади ва қўлланиладиган сиёсатни, жараёнларни, стандартларни, қонунлар ва меъёриларни, регламентларни, менежмент тизимига бўлган талабларни, битим талабларини ёки саноат секторлари ёки ишбилармонлик фаолиятининг қоидалар мажмуини ўз ичига олиши мумкин.
Аудит мақсадлари аудит буюртмачиси ва аудит бўйича гуруҳ раҳбари томонидан аудит дастури тадбирларига мувофиқ аниқланиши керак. Аудит мақсадлардаги, соҳасидаги ёки мезонларидаги ҳарқандай ўзгаришлар ўша томонлар томонидан мувофиқлаштирилиши керак.
Агар комплекс аудит ўтказилаётган бўлса, аудитнинг мақсадлари, соҳаси ва мезонлари комплекс аудит мазмунига жавоб беришини аудит бўйича гуруҳ раҳбарининг таъминлаши жуда муҳимдир.
Auditni rejalashtirish paytida auditorlik tashkiloti quyidagi asosiy bosqichlami ajratishi kerak:- dastlabki rejalashtirish;- auditning umumiy rejasini tayyorlash va tuzish;- audit dasturini tayyorlash va tuzish-auditni dastlabki rejalashtirish mazmuni. Auditni samarali rejalashtirish uchun auditorlik tashkiloti xo'jalik yurituvchi subyekt rahbariyati bilan auditni o‘tkazish bilan bogMiq asosiy tashkiliy masalalami kelishib olishi zarur.
Таянч иборалари: аудит ҳажми, аудитни режалаштириш, бухгалтерия хисоби ва ички назорат тизимини баҳолаш, аудиторлик далили, аудитор иш хужжатлари, аудитлик хулосаси.
Do'stlaringiz bilan baham: |
