Иқтисодий таҳлил

35-вариант

1. 
   Иқтисодий таҳлил босқичлари.
   

Tahliliy jarayon quyidagi bosqichlardan iborat: a) tahlil dasturini tuzish; b) tahlil uchun ma‘lumotlarni va ularni tekshirish, ko‗rsatkichlarni tanlash va hisoblash; v) ko‗rsatkichlarni tahliliy jihatdan qayta ishlash va taqqoslash.; g) tahlil natijalarini umumlashtirish va korxona hamda tashkilotlar faoliyatida sodir bo‗lgan kamchiliklarni bartaraf qilish uchun chora va tadbirlar ishlab chiqish hamda aniqlangan ichki xo‗jalik rezervlaridan foydalanish. Iqtisodiy tаhlilining охirgi bоsqichi – tаhlil nаtijаlаrini yakuniy хulоsаlаrini chiqаrish vа rаsmiylаshtirish hisоblаnаdi.Yakuniy хulоsаdа, korxonaning mulkiy hоlаti, ulаrning mаnbаlаnishi, iqtisоdiy vа mоliyaviy sаlоhiyati, to‗lоvgа qоbilligi, likvidliligi, mоliyaviy mustаhkаmlik vа bаrqаrоrligini tаshхisi qo‗yilаdi. Bu tаshхis аsоsidа uning iqtisоdiy rеyting bаhоsini hаm bеrish mumkin. Iqtisodiy tаhlil natijalari tahliliy mavzular yoki xo‗jaliknik yillik hisobotiga ilova qilinqdigan bayonnoma ko‗rinishida ifoda etiladi.
Tahlil natijalarini umumlashtirish va yakunlash qaysi turdagi tahlilni o‗tkazganligiga qarab bajariladi. Misol uchun, korxonalarning yillik hisoboti asosida o‗tkazilgan joriy tahlilning yakuni, umumiy xulosalar va yuqori tashkilotlarga tushuntirish xati yozish orqali yakunlanadi. Ayrim turdagi boshqa tahlil turlarining natijalari esa mutaxassislarni ma‘ruzasi, korxona rahbarining buyrug‗i, jamoaning majlis bayoni, audit xulosalari orqali umumlashtirilishi mumkin. Tahlil natijalarini umumlashtirganda albatta erishilgan natijalar, yo‗l qo‗yilgan kamchiliklar ko‘rsatilishi lozim. Ytuqlar aniq raqamlarda va faktlar bilan ko‗rsatilgan bo‗lishi talab etiladi. Shuningdеk, yo‗l qo‗yilgan kamchiliklarni tuzatish chora-tadbirlari, ya‘ni takliflar ham k o‗rsatiladi.

2. 
   Аудиторлик таваккалчилигини баҳолаш
   

Tavakkalchilikni maqbul bo’lgan past darajagacha kamaytirish uchun kerakli b o ‘lgan auditor tavakkalchiligiga baho berish va auditorlik tartibotlarini ishlab chiqish m aqsadida auditor malakaviy mulohazani qo’llashi lozim. Auditorlik tavakkalchiligi - bu auditorlik tekshiruvining, mijozning ichki nazorat tizimining samarasizligi, auditorlar tomonidan mijoz xatolarini aniqlay olmasligi tavakkalchiligini baholashdir.Auditorlik tavakkalchiligi tushunchasi 9-son AFMS da quyidagicha ifodalangan, Unga k o ‘ra, “Auditorlik tavakkalchiligi - auditor tomonidan subyektiv ravishda belgilanadigan, auditorlik tekshiruvi yakunlari bo'yicha moliyaviy hisobot uning ishonchliligi tasdiqlanganidan keyin aniqlanmagan jid d iy buzilishlam i o ‘z ichiga olishi mumkinligini e ’tirof etish yoki aslida bunday buzilishlar m oliyaviy hisobotda bo’lmasada, unda jid d iy buzilishlar mavjudligini e ’tiro f etish ehtimolidir
Miqdoriy usul auditorlik tavakkalchiligining k o 'p sonli modellarini m iqdoriy hisoblashni faraz qiladi. Bular ichidan eng oddiysi:
At = St x Nt x Mt
At - auditorlik tekshiruvi o'tkazilgandan keyin moliyaviy hisobotda aniqlanmay qolgan moddiy xatolami mavjud boMishligini qabul qilish taxmini to‘g‘risida auditoming fikrini aks ettiruvchi auditorlik tekshiruvi samarasizligi tavakkalchiligi (auditorlik tavakkalchiligi);
St - kompaniya xususiyatlari bilan bogMiq boMgan tavakkalchilik (sof tavakkalchilik), ya’ni: ichki nazorat tizimi samaradorligini ko‘rib chiqishdan oldin, hisobotda belgilangan miqdordan yuqori boMgan xatolar mavjud boMishligi taxmini;
Nt - mijozning ichki (ichki xo‘jalik) nazorat tizimi bilan bogMiq boMgan tavakkalchilik;
Mt - testlar o‘tkazish tartibotlari samarasizligi biian bogMiq boMgan tavakkalchilik (muolaja tavakkalchiligi) - testlar o‘tkazish jarayonida, auditor uchun qabul qilinishi mumkin boMgan miqdordan yuqori xatolami aniqlanmay qolinishi taxmini.
Таянч иборалари: таваккалчилик тушунчаси, унинг мезонлари ва компонентлари, уларнинг аниқланиши ва молиявий ҳисоботга ёйиш