Иšтисодий таілил фанининг моіияти, бозор иšтисодиёти шароитида аіамияти ва вазифалари

 q
1
 p
1
 
J qp = ------------------ 

 q
o
 p
o 
Маҳсулотнинг 
ҳисобот давридаги ўзгаришининг мутлоқ 
миқдорини аниқламоқчи бўлсак унинг суръатидан махражини 
айириш кифоя : 

 Q = 

 q
1
 p
1 
 - 

 q
о
 p
о
 
Формуладан кўриниб турибдики натижага иккита омил таъсир 
қилади. Бу омиллар таъсирини ҳисоблаш учун биринчидан, маҳсулот 
ҳажмининг ҳақиқий миқдорини режадаги (асос йилидаги) нархда 
ифодалаш лозим, яъни q
1
p
о
. Натижа ўзгаришига маҳсулот 
миқдорининг таъсирини (

Qq) топиш учун қуйидаги формуладан 
фойдаланилади.

 Q q = 

 q
1
 p
о 
 - 

 q
о
 p
о
 
Маҳсулот ҳажмининг баҳо эвазига ўзгарганлигини топиш учун 
қуйидаги формуладан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир : 

 Q = 

 q
1
 p
1 
 - 

 q
1
 p
о
. 
Ушбу ҳисоб - китобни аниқ маълумотларни қўллаб ҳам амалга 
ошириш мумкин (3.7-жадвал). 
3.7 - Жадвал 
Маҳсулот ҳажмининг ўзгаришига унинг миқдори ва баҳосининг 
таъсирини индекс усули билан аниқлаш
 
 
 

---

57 
Маҳсулот
турлари 
Миқдори, дона 
Баҳоси, сўм 
Маҳсулот ҳажми