―ИҚтисодиёт‖ факультети

Селекция ютуқларини рўйхатдан ўтказиш учун талабномаларни топшириш 
динамикаси, 2013-2017 йиллар бўйича
49
 
Кўрсаткичлар 
2013 
2014 
2015 
2016 
2017 Жами
Топширилган талабномалар сони: шу 
жумладан:
8 
21 
29 
25 
20 
103 
ўсимликлар навларига
8 
21 
29 
24 
18 
100 
ҳайвон зотларига
- 
- 
- 
1 
2 
3 
Ўтказилган расмий экспертизлар
9 
11 
19 
39 
18 
96 
Талабномаларни кўриб чиқишга қабул 
қилинганлиги тўғрисида берилган 
қарорлар
9 
11 
19 
39 
18 
96 
Патентга 
лаѐқатлилик 
тўғрисида 
экспертиза ўтказиш учун топши-
рилган 
талабномаларнинг 
жами, 
улардан:
13 
17 
27 
36 
17 
110 
ўсимликлар навлари бўйича: 
ғўза
3 
12 
21 
12 
12 
60 
юмшоқ буғдой
7 
2 
5 
10 
- 
24 
қаттиқ буғдой 
- 
- 
- 
4 
- 
4 
Нўхат 
- 
- 
- 
1 
- 
1 
Шоли 
2 
- 
- 
- 
- 
2 
Соя 
- 
2 
- 
1 
- 
3 
Олма 
1 
- 
- 
2 
- 
3 
Арпа 
- 
- 
1 
4 
- 
5 
Кунгабоқар 
- 
- 
- 
1 
- 
1 
Махсар 
- 
- 
- 
1 
- 
1 
Селекция ютуғининг патентга лаѐқатлилик хусусиятлари давлат экспертизаси 
ва давлат синова орқали аниқланади. Селекция ютуғи ҳимояси лаѐқатлилик 
белгиларига мос бўлса Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлиги 
селекция ютуғига патент(гувоҳнома) бериш ҳақида қарор қабул қилади, селекция 
ютуғи Ўзбекистон Республикаси селекция ютуқлари давлат реестрига киритилади. 
Ўзининг ижодий меҳнати билан ўсимлик нави ѐки ҳайвон зотини яратган 
жисмоний шахс ўсимлик нави ѐки ҳайвон зотининг селекциячиси деб ҳисобланади. 
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлиги патент эгаси бўлмаган ҳар 
бир селекциячига ўзи яратган селекция ютуғига нисбатан муаллифлик ҳуқуқини, 
шунингдек селекция ютуғидан фойдаланганлик учун патент эгасидан мукофот олиш 
49
 www.ima.uz  

---

81 
ҳуқуқини тасдиқловчи селекциячи гувоҳномасини беради. Бинобарин селекциячи 
муаллифнинг шахсий ҳуқуқи ихтирочи муаллиф шахсий ҳуқуқига нисбатан 
мустаҳкам ҳуқуқий заминга эга. 
Маълумки ўсимлик ва ҳайвонот оламида умуман бутун тирик табиатда ўзига 
хос эволюцион жараѐн кечади. Бу жараѐн натижасида ўсимлик ва ҳайвонларнинг 
хосса, хусусият ва белгилари маълум ўзгаришларга учрайди. Шу сабабли ҳам қонунда 
селекция ютуғи патентнинг эгаси зиммасига ўсимликнинг тегишли нави 
ҳайвонларнинг тегишли зотини патентни амал қилиш муддати давомида нав, зот 
тегишли Давлат реестрида рўйхатга олинган санада тузилган уларга доир расмий 
тавсифда кўрсатилган белгилар сақлаб қолинадиган тарзда асраш мажбурияти 
юклатилади.
Фикримизча, қонун тлабларини бузгани учун аниқ-равшан жавобгарлик 
чоралари белгиланиши лозим. Селекция ютуқлари уникал объект. Уни нобуд 
қилганлик учун эса оширилган жавобгарлик белгилаш лозим. 
 

---

82