Istiqlol tufayli har bir jabhada, xususan, ma’naviy qadriyatlarga hamda so‘z san’atiga nisbatan munosabat tubdan o‘zgardi

5. Leksik-semantik dialektal so‘zlar. Sheva, dialektlardagi so‘zlar adabiy tildagi, shuningdek, boshqa biror sheva, dialektdagi xuddi o‘sha xil so‘zlardan ma’nosiga ko‘ra farqlanadigan bo‘lsa, ular leksik-semantik dialektal so‘zlar guruhini tashkil etadi. Masalan, adabiy til va shevalarda mavjud bo‘lgan aka so‘zi ayrim shevalarda ota va hatto pochcha ma'nolarida qo‘llanadi. Yoki adabiy tildagi va shevalardagi dars (urok) so‘zi Xorazm va Qoraqolpog‘istondagi o‘zbek shevalarida mahalliy o‘g‘it, go‘ng ma'nolarida uchraydi. Ko‘pchilik hollarda bu xildagi so‘zlarning har ikkalasi ham sheva vakillari tomonidan qo‘llanadi va ularning ma'nolari nutq jarayonida tushunarli bo‘ladi.¹³
Leksik-semantik dialektal so‘zlarning xususiyatiga atroflicha tavsif hamda misollar vositasida qiyosiy holatda izohlar berildik. G‘ijduvon tumanidagi Navoiy viloyatiga tutash Qazoqrabot qishlog‘i aholisi tilida aya so‘zi yanga, kelinoyi ma'nosida qo‘llanadi. Tuman aholisining boshqa qishloq hududlarida aya so‘zining buvi ma'nosi ham ishlatiladi. Surxandaryo shevasi vakillari nutqida aya - ona ma'nosida qo‘llanadi. Bu dialektal so‘z turiga misol qilib lagan so‘zini ham keltirishimiz mumkin. Toshkent shevasida lagan bu osh suziladigan tovoq ma'nosida qo‘llanadi. Biz tadqiq qilayotgan hudud shevasida esa lagan xamir qorish yoki kir yuvish uchun mo‘ljallangan uy-ro‘zg‘or buyumidir.Kӓttӓ lӓgӓngӓ hämmä mäɣzäväläni sālip čäpānläni jüvišni bāšlä.( katta laganga hamma kir suvlarni solib choponlani yuvishni boshla). Xamir qilish uchun mo‘ljallangan, oshxona anjomi ham ushbu sheva vakillarida xämir lägän deyiladi.
Jäɳä // yanga dialektal so‘zi Farg‘ona shevasida to‘y kecha kelin yonida qolgan xotinga nisbatan aytilsa, o‘rganayotgan shevamizda bu yanga so‘zi hamqishloq o‘rta yosh ayollarga nisbatan ishlatiladi.
Jeɳčä // yengcha - dialektal so‘zi tadqiq qilinayotgan tuman shevasida mato ichiga paxta solib mayda qilib qavilgan, non uzish uchun moslashtirilgan buyum. Jeɳčä qoliɳgä tüšmäsä, nānni jäxši üzāmäjsän.(yencha qo‘lingga tushmasa,nonni yaxshi uzolmaysan.)Andijon shevasida bu so‘z nonni qo‘yib tandirga yopadigan buyum nomi sifatida ishlatiladi.