Istiqlol avlodi

 
 
 

---

46 
5. MAVZU: OTA-ONALARGA, PEDAGOGLARGA O‘SMIRLARNING 
SUITSIDAL HARAKATLARI OLDINI OLISH BO‘YICHA MASLAHATLARI.
Maqsad: 
Pedagoglar va ota-onalarda o‘smirlarning suitsidal harakatlari 
oldini olish bo‘yicha ko‘nikmalarni shakllantirish 
Vazifalar: 

Voyaga yetmaganlarning o‘z joniga qasd qilish harakatlarining 
asosiy ko‘rinishlari to‘g‘risida tushunchalarga ega bo‘lish 

O‘smirlar va yoshlardagi o‘z joniga qasd qilish xulq-atvorining 
harakatlari to‘g‘risida tushunchalarga ega bo‘lish 
Umumiy 
vaqt: 
2 soat 
Usullar: 
Slaydli taqdimot, aqliy hujum, munozara, kichik guruhlarda ishlash, 
mashq va o‘yinlar. 
Zarur 
materiallar: 
Flipchart, rangli markerlar, daraxt tasviri chizilgan vatman, meva 
yoki gul shaklidagi stikerlar, qaychi, rangli qog‘oz, ruchka.
 
Mashg‘ulotning borishi. 
Kirish qismi: 
Videorolik
O‘qituvchilar, bolalar va 
o‘smirlarning ota-onalari nimani 
bilishlari kerak: 
Nega bola o‘z joniga qasd 
qilishga qaror qiladi? 
- mehr va yordamga muhtoj; 
- o‘zini hech kimga keraksiz 
his qiladi; 
- qiyin vaziyatni o‘zi hal qila 
olmaydi; 
- ko‘plab hal qilinmagan muammolari to‘planib qolgan; 
- jazodan qo‘rqadi; 

---

47 
- xafa qilganlardan qasos olishni xohlaydi; 
- kimgadir yoki biror narsaga erishishni xohlaydi; 
Quyidagi o‘smirlar xavf ostida bo‘lishi mumkin: 
- oilaviy ahvoli og‘ir; 
- o‘qishdagi muammolari; 
- do‘stlari kam; 
- doimiy qiziqishlari, sevimli mashg‘ulotlarining yo‘qligi;
- yaqin insonini yo‘qotishni boshidan kechirgan; 
- o‘z joniga qasd qilishning oilaviy tarixi; 
- depressiyaga moyillik; 
- spirtli ichimliklar, giyohvand moddalarni iste’mol qilish; 
- sevgan qizi yoki yigiti bilan janjallashish; 
- zo‘ravonlik qurbonlari; 
- buzg‘unchi diniy oqimlar yoki yoshlar harakati ta’siriga tushib qolgan. 
O‘z joniga qasd qilish belgilari: 
- o‘z joniga qasd qilish bilan qo‘rqitsa; 
- kayfiyatning keskin o‘zgarishi; 
- sevimli narsalarni tarqatishi; 
- "o‘z ishlarini tartibga soladi"; 
- tajovuzkor, isyonkor bo‘lib qoladi, hech kimni tinglashni xohlamaydi; 
- xavf yoqasida yashaydi, o‘ziga g‘amxo‘rlik qilmaydi: 
- o‘zini hurmat qilishi yo‘qoladi. 
Siz bu vaziyatda nima qila olasiz? 
- bolangizga e’tiborli bo‘ling; 
- unga bo‘lgan mehringizni qanday ko‘rsatishni biling; 
- u bilan ochiq gaplashing; 
- bolani tinglashni biling; 

---

48 
- o‘z joniga qasd qilish haqida to‘g‘ridan to‘g‘ri so‘rashdan qo‘rqmang; 
- bolangizni muammo bilan yolg‘iz qoldirmang; 
- muammoni hal qilishda to‘g‘ri yondashuvlarini taklif qiling; 
- har qanday vaziyatni to‘g‘ri hal qilish mumkinligiga umid tug‘diring; 
- bola uchun muhim bo‘lgan odamlarni qo‘llab-quvvatlashga jalb qiling; 
- mutaxassislardan yordam so‘rang. 
Nima qilmaslik kerak? 
- qattiq koyimang; 
- hurmat - e’tiborga bo‘lgan istagini inobatsiz qoldirmang; 
- "Bu muammomi?", "Sen boshqalarga nisbatan yaxshiroq yashaysan" va hokazo 
gaplarni aytmang; 
- bahslashmang; 
- asossiz tasalli bermang; 
- o‘smirning ustidan kulmang. 
G‘amxo‘r va mehribon ota-onalar, o‘qituvchilar uchun tavsiyalar: 
- bolangiz uni sevishingizni doimo his qilsin; 
- tez-tez o‘pib bag‘ringizga bosib turing; 
- qiyin vaziyatlarda yordam bering; 
- unga hayotdagi vaziyatlarni qanday hal qilishni o‘rgating; 
- unda o‘ziga bo‘lgan ishonchni shakllantiring; 
- bolangizga o‘yinlar, rasmlar, kulolchilik, sevimli mashg‘ulotlari orqali o‘z 
hissiyotlarini ko‘rsata olishiga yordam bering. 
Bolaning qalbiga yoqadigan so‘zlar... 
- Sen eng sevimli insonimsan! 
- Sen ko‘p narsani uddalaysan! 
- Rahmat! 
- Sensiz nima qilardik! 

---

49 
- Yonimga kel! 
- Biz bilan o‘tir! 
- Aytchi, senga nima bo‘ldi? -Men senga yordam beraman... 
- Muvaffaqiyatlaringdan xursandman! 
- Nima bo‘lishidan qat’iy nazar, sening uying sening qal’angdir! 
- Sening borliging qandoq yaxshi!