Istiqlol avlodi

 
 
 

---

42 
Agar o‘smir jiddiy tarzda o‘z joniga qasd qilishni rejalashtirayotgan bo‘lsa, 
bu haqda odatda 3 guruhga bo‘linadigan bir qator xarakterli belgilar bilan sezish 
mumkin: 
Og‘zaki belgilar, xatti-harakatlarining belgilari va vaziyat belgilari. 
Og‘zaki belgilar: O‘z joniga qasd qilishga tayyorlanayotgan o‘smir ko‘pincha 
ruhiy holati haqida gapiradi: 
1. O‘lim haqida to‘g‘ridan to‘g‘ri gapiradi: “Men o‘z jonimga qasd qilaman”, “men 
shunday yashashni davom ettira olmayman”; 
2. O‘z niyatiga bilvosita ishora qiladi: “Men endi hech kimga muammo bo‘lmayman”, 
“Endi men haqimda tashvishlanishga hojat qolmaydi”; 
3. O‘z joniga qasd qilish haqida ko‘p hazil qiladi; 
4. O‘limga nosog‘lom qiziqishni ko‘rsatadi. 
 
O‘smirning xatti-harakatlarining belgilari: 
-O‘z shaxsiy ahamiyatga ega narsalarni boshqalarga tarqatish, eski dushmanlar 
bilan yarashish; 
radikal xulq-atvor o‘zgarishlarini ko‘rsatishi, masalan: -oziq-ovqatda - juda oz yoki 
juda ko‘p ovqat yeydi; 
-uyquda - juda kam yoki juda ko‘p uyqu; 
-tashqi ko‘rinishida - beparvo bo‘lmoq; 
-maktab odatlarida - darslarni o‘tkazib yuborish, uy vazifasini bajarmaslik, 
sinfdoshlar bilan muloqot qilishdan qochish, asabiylashish, g‘amginlik, tushkun 
kayfiyatda bo‘lish; 
-o‘zini oilasi va do‘stlaridan begonalashish; 
-haddan tashqari faol yoki aksincha, atrofdagi dunyoga befarq bo‘lish; 
-navbat bilan to‘satdan eyforiya, keyin tushkunlikka tushish; 
-nochorlik, umidsizlik va tushkunlik belgilarini ko‘rsatish. 
 
 
 

---

43 
Vaziyat belgilarida bola o‘z joniga qasd qilishga qaror qilishi mumkin, agar: 
-ijtimoiy jihatdan yakkalangan bo‘lsa, o‘zini rad etilgan his qiladi; 
-beqaror muhitda yashaydi (oilada jiddiy inqiroz; ichkilikbozlik yoki yaqinlarining 
boshqa "qaramligi"; shaxsiy yoki oilaviy muammo); 
-o‘zini zo‘ravonlik qurboni kabi his qiladi - jismoniy, jinsiy yoki emotsional; 
-ilgari o‘z joniga qasd qilishga urinib ko‘rgan; 
-do‘sti, tanishi yoki oila a’zosi tomonidan sodir etilganligi sababli o‘z joniga qasd 
qilish moyilligi mavjud; 
-og‘ir yo‘qotish (oila a’zolaridan birining o‘limi, ota-onaning ajralishi). 
O‘z joniga qasd qilishga moyil bo‘lgan o‘smirlar uchun quyidagilar ajralib turadi: 
yuqori taklif va taqlid qilish istagi. Shuning uchun, bitta o‘z joniga qasd qilish sodir 
bo‘lganda, bu boshqa moyil o‘smirlar uchun harakat qilish uchun signal bo‘ladi. Ba’zida 
bolalarning kichik guruhlari hatto o‘z joniga qasd qilish submadaniyatini ("o‘smirlar 
o‘rtasida o‘z joniga qasd qilish epidemiyasi") yaratish uchun birlashadilar.