Issn 2181-9580 toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ПРОЦЕССОВ ОБУЧЕНИЯ НА ОСНОВЕ ИНТЕГРИРОВАННОГО 
ПОДХОДА В НАЧАЛЬНЫХ КЛАССАХ 
 
Эргашева С.Т. 
- 
магистрант Ташкентского государственного педагогического 
университета 
Аннотация. 
В данной статье исследуются проблемы, возникающие в процессе 
чтения на основе интегративного подхода в начальных классах. Также было проведено 
анкетирование в начальных школах по этим проблемам. В результате проведенного 
обследования была разработана методика организации интегрированных занятий в 
начальных классах.
 
Ключевые слова:
интеграция, много предметность, обобщение, непрерывность, 
меж предметная связь, взаимозависимость.
 
 
 
 
207

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 
 
2020/2
 
IMPROVING LEARNING PROCESSES BASED ON AN INTEGRATIVE APPROACH IN PRIMARY 
CLASSES 
 
Ergasheva S.T. 
– 
Master student of Tashkent state pedagogical university
 
Annotation.
This article examines the problems that arise in the process of reading on 
the basis of an integrated approach in primary classes. Questionnaires were also drawn up 
in primary schools on these issues. As a result of the survey, a methodology for organizing 
integrated classes in primary classes was developed. 
Keywords:
integration, multi-predicate, generalization, coherence, sciencelararo 
relationadorlik, interrelational. 
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2019-yil 23-avgust kuni xalq 
taʼlimi tizimini rivojlantirish, pedagoglarning malakasi va jamiyatdagi nufuzini oshirish, yosh 
avlod maʼnaviyatini yuksaltirish masalalariga bagʻishlangan videoselektor yigʻilishida 
“Moddiy va maʼnaviy hayotni uygʻun rivojlantirishimiz kerak. Maktab bu borada asosiy 
boʻgʻin boʻlishi lozim. Maktab taʼlimini rivojlantirish biz uchun buyuk umummilliy maqsadga, 
umumxalq harakatiga aylanishi zarur” deb taʼkidladi. 
Fanlararo aloqadorlik nazariyasining taraqqiyotida tabaqalashtirilgan holat hukm sursa 
ham, amaliyotda integratsiya, oʻzaro aloqadorlik fanning ijtimoiy ahamiyatini yana-da 
oshiradi. Soʻnggi yillarda amalga oshirilayotgan fanlararo aloqadorlik muammolarini hal 
etishga bagʻishlangan ilmiy tadqiqotlar ijtimoiy hayot talabidir. Hozirgi kunda, ayniqsa, 
darslarni integratsiyalashga doir izlanishlar davom etmoqda. Bu borada rivojlangan 
mamlakatlarda ham qator ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, Bolgariyalik olimlar tabiiy-
ilmiy bilimlarni oʻz ichiga olgan, 10-12 yoshli bolalarga moʻljallangan integratsiyalangan kurs 
yaratishdi. Oʻqish, yozish va ogʻzaki nutq “til sanʼati”ga tarix, geografiya, fuqaroshunoslik, 
jamiyatshunoslik, fizika, kimyo, biologiya, astronomiya, tabiatshunoslikka va shu kabilarga 
birlashtirildi. Integratsiyaning bunday usulidan toʻliqsiz va toʻliq holdaoʻrta maktablarda 
qoʻllanilmoqda. 
Fanlararo aloqadorlik muhim pedagogik muammo. Bu sohada koʻplab olimlar ilmiy-
tadqiqot ishlarini amalga oshirganlar. Fanlararo aloqadorlikning ahamiyati, tasnifi toʻgʻrisida 
I.G.Petsalotsi, Y.A.Komenskiy, A.V.Usova, I.D.Zverev, P.G.Kulagin, N.A.Loshkareva, 
V.N.Maksimova, M.I.Maxmutov, V.N.Fedorova kabi olimlar tomonidan tadqiqot ishlari 
amalga oshirilgan. 
Fanlararo aloqadorlik muammolari yuzasidan R.Safarova, A.Musurmonov, P.Musayev, 
A.Ch.Choriyev, T.Z.Dayanayeva, A.A.Salomov, B.Abdullayeva kabi oʻzbek olimlari ham ilmiy-
tadqiqot ishlarini olib borganlar. Bu va boshqa tadqiqot ishlarida fanlararo aloqadorlikning 
turli yoʻnalishlari va tamoyillari, ularning oʻquv jarayonida muayyan fanlarni oʻzlashtirishda 
qoʻllanilishi, oʻquv fanlararo aloqadorlik asosida tanlangan taʼlim mazmuniga qoʻyiladigan 
talablar ilmiy-amaliy jihatdan hal etilgan. Ammo matematika fanini ijtimoiy-gumanitar 
turkumdagi oʻquv fanlari bilan aloqadorligini taʼminlashning didaktik asoslarini ishlab 
chiqishdek muhim pedagogik muammo hal etilmagan. 
Oʻquv fanlararo aloqadorlik oʻquvchilarning idrok etish faoliyatlarini shakllantirib, 
rivojlantirib borish asos sifatida belgilab olingan oʻquv fani gʻoyalari va metodlariga tayangan 
208

---