Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific reports

ILMIY AXBOROTNOMA 
PEDAGOGIKA 2016-yil, 2-son 
Ma’ruzalarda mustaqil ish samaradorligini oshirish vositalaridan biri kasbga yo‘naltirishdir. Bu 
talabalarga o‘z kasbining istiqbolini ko‘rishga imkon yaratadi, kasbiy mahoratini mustaqil oshirish 
zaruriyati mavjudligiga ishontiradi, ushbu fan bo‘yicha ijodiy fikrlashga rag‘bat uyg‘otadi.
Ta’lim berish jarayonida talabalarga o‘zi tanlagan ixtisoslikka oid masala va misollar berilishi 
ahamiyatli ekanligi amaliyotda tasdiqlandi. 
Texnik yo‘nalishda ta’lim olayotgan talabalarga ixtisosligiga tegishli savollarning qo‘yilishi 
o‘zlashtirish ko‘rsatkichining sezilarli darajada oshishiga sabab bo‘ldi. Bunday tashkil qilingan mustaqil 
ishda talabalar ijodiy faoliyatga undalib, bilimlar sifati ko‘tariladi. 
Rivojlangan jamiyatning talab va ehtiyojlaridan kelib chiqib, ta’lim, fan va ishlab chiqarish 
samarali integratsiyalashuvini ta’minlash, tayyorlanayotgan kadrlarning miqdori va sifatiga nisbatan 
davlatning talablarini, korxonalar va tashkilotlarning buyurtmalarini shakllantirishning mexanizmlarini 
ishlab chiqishni yo‘lga qo‘yish natijasida muammoni qurish, qo‘yish va echimini topish mahorati 
takomillashtiriladi. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi talablaridan kelib chiqib, ta’lim dargoxi oldiga 
faol, tashabbuskor, ishga ijodiy yondashadigan etuk mutaxassislar etishtirish vazifasi qo‘yiladi. Ushbu 
vazifani yechishda faol usullarni qo‘llash talabi muhim ahamiyat kasb etadi.
Bunday mustaqil ta’limda har bir oldingi topshiriq keyingi murakkabrog‘iga tayyorlanishiga 
imkon beradi, talabalarni o‘qitishning boshidanoq mustaqil faoliyatga undaydi, bilimlar sifatini oshiradi, 
o‘rganish faoliyatiga va o‘quv adabiyotga qiziqish uyg‘otadi. 
Hamma talabalarni fanlarni o‘rganish jarayonida turli va murakkab mustaqil ishga jalb qilish 
lozim. Kursning tizimli-mantiqiy sxemasida keltirilgan mustaqil ish tartibi, talabalarni mutaxassislik 
fanlar bo‘yicha ijodiy mustaqil faoliyatini murakkabroq turlariga tayyorlaydi. 
Yuqori kurs talabalari ilmiy bilimlariga ixtisoslashgan holda maxsus kurslarni o‘qish davomida 
o‘z mutaxassislik bilimlarini chuqurlashtiradilar. Talabalarning kasbiy tayyorgarligi diplom ishini ishlab 
chiqish va himoya qilish bilan yakunlanadi. 
Talabalarni mustaqil ishga tayyorlashda, albatta, keltirilgan tavsiyalardan chetlashish mumkin. 
Talabalar mustaqiligini rivojlantirishga ta’sir etuvchi o‘quv xarakteriga ega bo‘lgan shart- sharoitlardan 
tashqari, ularning bevosita jamoa va ilmiy to‘garaklariga, seminarlarga, ilmiy anjumanlarga jalb 
qilinishi, ma’naviy-ma’rifiy ishlarda ishtiroki ham katta ahamiyatga ega. 
Bu muammoni yechishda talabaning o‘quv va o‘qishdan tashqari ishini aniq tartibga solish 
muhimdir, chunki oliygohda bo‘lgan davrida unda mustaqillikni shakllantirish, o‘z-o‘zini nazorat qilish 
nafaqat o‘quv, balki amaliy masalalarni yechishda javobgarligi ko‘nikmalarini hosil qilish mutaxassis 
diplomini olgandan so‘ng ham asqotishi lozim.