Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal



Download 5,03 Kb.
Pdf ko'rish
bet50/240
Sana25.05.2023
Hajmi5,03 Kb.
#943912
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   240
Bog'liq
118zoX98tHCdD ilmiy jurnal

 
Ключевые слова: 
распространённое предложение, нераспространенное
предложение

грамматическое строение, синтаксис, узбекское языкознание, английское языкознание, 
семантическая категория, формальное языкознание

 
 Unextended sentences in multisystem languages 
Abstract. 
This article analyzes unextended sentences in the Uzbek and English languages. In the 
Uzbek language, extended and unextended sentences are studied and described in textbooks, monographs 
and scientific works of linguists. The considered materials prove the need for a thorough comparative 
analysis of these two language units. 
Keywords:
extended and unextended sentences, grammatical structure, syntax, Uzbek linguistics, 
English linguistics, semantic category, formal linguistics.
 
Nazarimizda, tilshunoslik fanining eng murakkab va qiziqarli sohalaridan biri sintaksis bo‘lsa 
kerak. Sababi shuki, gap inson fikrini ifodalaydi. Olimlarning fikricha, o‘rgangan so‘zlarni bir-biriga 
bog‘lash qobiliyati go‘dak miyasida ona qornidayoq shakllanadi, u tug‘ilgach, ma’lum vaqt o‘tgach, ularni 
bir-biri bilan bog‘laydi va sekin-asta so‘zlashishga o‘rganadi, qisqa va o‘ta sodda gaplar tuza boshlaydi. 
Tabiatning bu mo‘'jizasi keyinchalik bolaning fikrlash qobiliyati va uning ifodasini shakllanishiga, 
umuman, rivojlanishiga yordam beradi. [1] 
Quyida insonlarning o‘zaro fikr almashuvini ta’minlovchi gap va uning eng qisqa ko‘rinishi 
bo‘lgan yig‘iq gap haqida ayrim fikrlarni bayon etamiz. Yig‘iq gaplar o‘zbek tilida boshqa tilga nisbatan 
yaxshi o‘rganilgan. Mustaqillikka erishilgach, hayotimiz har bir jabhasida, xususan, fanda ham 
o‘zgarishlarga yangicha yondashishga yo‘l ochildi.
Ona tili bo‘yicha yaratilgan fan dasturlari, o‘quv qo‘llanma va darsliklarda ona tilimiz mohiyatidan 
kelib chiqib, hosila va hodisalar tadqiq etila boshlandi. Darsliklarda yig‘iq gaplarga quyidagicha ta’rif 
berilgan: “Faqat ega va kesimdan iborat bo‘lgan gap sodda yig‘iq gap hisoblanadi.”[3:77] Xuddi shu kabi 
ta’rif g‘arb tilshunosligi, jumladan, rus, ingliz tillari grammatikalarida ham keltirilgan. Bu tabiiydir, chunki 
yuqorida qayd etilgan tillarda bu hosila ona tilimizdagidan tubdan farq qiladi. Buning asosi esa sodda 
gapning eng kichik qurilish qolipi [WPm] deb olinganida. Ushbu masala mustaqillik davrida yaratilgan ona 



Download 5,03 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   240




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish