Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal 2017-yil, 4-son (104) gumanitar fanlar seriyasi

ILMIY AXBOROTNOMA 
TARIX
 
 
2017-yil, 4-son 
17 
nisbatan berahmlik holatlari uchraydi” deb Oʻzbekiston SSR Vazirlar kengashi №2396 Qarorida 
(24.12.1949) [8] qayd etilgan.
Yuqorida koʻrsatilgan ma’lumotga asoslanib shunday deyish mumkinki, davlat rejalashtirish 
qoʻmitasi tomonidan besh yillik loyihalar faqat tasdiqlangan xolos. Amalda esa buning ijrosi 
taminlanmagan. Ayniqsa, qarovchisiz qolgan bolalarga nisbatan ayovsiz munosabatda boʻlib ularning 
oddiy yashashi uchun yetarli sharoitlar yaratilmagan. Kerakli binolar oʻz vaqtida boʻshatib 
berilmaganligi sababli bolalar kattaroq xonadonlarga joylashtirilgan. Ular inshoot boʻlsada ikki kishi 
bir yotoq joyida yotishi albatta noxush holatlardan biri. Bu holat ta’lim-tarbiya ishlarida ham 
kuzatilganligi arxiv ma’lumotlarida qayd etilgan. Hattoki, 1949-yilning toʻqqiz oyi ichida bolalar 
uylaridan qochish holatlari 728 taga yetganligidan shuni bilishimiz mumkinki Bolalar uylaridan 
koʻchaning qora ishlari yosh goʻdaklarga ma’qul boʻlish darajasiga borgan [9]. Bunday holat har 
qanday rivojlanishni xohlagan davlat uchun ayanchli hodisa edi. Lekin, bu noxush holatni faqat tavtish 
komissiyasi a’zolari bilgan xalos. Jamiyatda shunday mafkura hukmron ediki, hottoki bolalar oʻz 
xuquqlarini talab qila olmas edi. Bizning nazarimizda bu davrda qarovchisiz qolgan bolalarga nisbatan 
adolatsizlikka yoʻl qoʻyilgan. Bolalarning qochib ketishi norozilik mitengining bir koʻrinishi edi. 
Mustaqillik yillarida esa, mehrga tashna bolalarga nafaqat inshootlar balki SOS tashkilotlari, 
homiylar va davlat tomonidan mahallalar qurilib foydalanishga topshirilmoqda. Jumladan, Xiva 
shahrida bunyod etilgan “Bolalar shaharchasida” oʻn sakkizta ikki qavatli uyning har birida olti 
nafardan sakkiz nafargacha bola istiqomat qiladi. Eng zamonaviy rusumdagi kompyuter, televizor, 
radio ular ixtiyorida. Oshxona va yuvinish xonalari hamda, binolar yonida sport zali, maydonchalari, 
basseyn, axborot-resurs markazi... butun bir shaharchani tashkil etadi. Endilikda har bir uyda bolalar 
tanlovi asosida ishga qabul qilingan tarbiyachi ona va tarbiyachi xola bilan birga istiqomat qilishadi. 
Ular kecha-yu kunduz bolalar yonida. Bolalar bilan birga bozor-doʻkonlarga borib, oziq-ovqat xarid 
qilishadi. Taomlar ham bolalar istagiga koʻra, har bir uyning oʻzidagi oshxonada tayyorlanadi. Bu 
jarayonlarda bolajonlar ham ishtirok etadi, ya’ni ular oʻzlarini oila muhitida his etishadi. Albatta 
bunday sharoitda yashayotgan davlatning bolalari mustaqillikni yanada mustahkamlash uchun xizmat 
qiladi.
Аdabiyotlar 
1.
Oʻzbek sovet ensiklopediyasi-T. 2-tom. Oʻzbek sovet ensiklopediyasi bosh redaksiyasi. 1972 
yil 330 bet 
2.
Oxunboboyev Y. Oʻzbekiston frontga. – M.1942. 29-30 b. 
3.
Buxoro viloyat davlat arxivi F-1157. D-1. S-2.
4.
Buxoro viloyat davlat arxivi F-1316. OP- 1. D-1. S-170 
5.
Fozixoʻjayev Q. Farzandlarni Oʻzbekiston oʻz bagʻriga oldi. –T. Oʻzbekiton. 1991 y. 10 b. 
6.
Buxoro viloyat davlat arxivi F-1157. OP- 1. D-1. b-23 
7.
Buxoro viloyat davlat arxivi F-1157. OP- 1. D-1. b-24 
8.
Buxoro viloyat davlat arxivi F-1316. OP- 1. D-1. b-176. 
9.
Buxoro davlat arxivi F-1316. OP- 1. D- 1. b- 127.