Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal 2017-yil, 4-son (104) gumanitar fanlar seriyasi

ILMIY AXBOROTNOMA 
TARIX
 
 
2017-yil, 4-son 
14 
Shu bilan birga yana ta’kidlash joizki, uzoq yillar davomida Oʻzbekiston Respublikasi 
tomonidan Markaziy Osiyo mamlakatlari hamda yadro quroliga rasmiy ega boʻlgan davlatlar bilan 
hamkorlikda olib borgan sa’yi-harakatlari oʻz natijasini berdi.
2014-yilning 6-may kuni New-York shahrida beshta yadroviy davlatlar, xususan AQSh, 
Rossiya, Buyuk Britaniya, Xitoy va Fransiya tomonidan Markaziy Osiyoda yadro qurolidan holi 
hudud barpo etish toʻgʻrisidagi Shartnomaga doir Xavfsizlik kafolatlari toʻgʻrisidagi Protokol 
imzolanishi natijasida hujjat toʻliq rasmiy maqomga ega boʻldi. [8]
Bugungi kunda Markaziy Osiyo davlatlarining oʻz manfaatlaridan kelib chiqqan holda yadroviy 
texnologiyalar sohasida rivojlangan davlatlar bilan hamkorlik qilish borasida ulardan xalqaro 
xavfsizlikni ta’minlashning ustuvor talablarini hisobga olgan holda faoliyat koʻrsatish talab etiladi.
Atom energiyasidan tinchlik yoʻlida foydalanish – dunyoning koʻplab mamlakatlarida 
energetika resurslariga boʻlgan talabning ortib borishi, gaz va neft zaxiralarining cheklanganligi 
hamda ekologik toza energiya ishlab chiqarish texnologiyalarining yetarli darajada rivojlanmaganligi 
sharoitida deyarli koʻplab mamlakatlar uchun ustuvor yoʻnalishlardan biriga aylandi.
Markaziy Osiyo mintaqasi hududining boy uran zaxiralariga egaligi va mintaqa mamlakatlarida 
yadro texnologiyalari sohasida mavjud ilmiy-texnikaviy salohiyatning yetarli darajada ekanligi 
yadroviy texnologiyalardan tinchlik yoʻlida foydalanishga boʻlgan e’tiborni kuchaytirish maqsadga 
muvofiqligini yana bir bor tasdiqlaydi. Yadroviy texnologiyalarning Markaziy Osiyo mamlakatlarida 
tinchlik maqsadlarida rivojlanishi, oʻz navbatida, mintaqaning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishiga zamin 
yaratibgina qolmay, balki uning energetik xavfsizligini ta’minlashga ham munosib hissa qoʻshadi. 
Xalqaro hamkorlik asosida zamonaviy texnologiyalardan harbiy maqsadlarda foydalanishning oldini 
olishni yetarli darajada ta’minlay oladigan samarali mexanizmlarning ishlab chiqilishi esa global va 
mintaqaviy xavfsizlik va barqarorlikni ta’minlash borasida mavjud boʻlgan dolzarb muammolarni 
bartaraf etish uchun mustahkam zamin yaratadi.