Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal 2020-yil, 2-son (120) gumanitar fanlar seriyasi


ILMIY AXBOROTNOMA FALSAFA 2020-yil, 2-son



Download 4,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet77/177
Sana07.04.2022
Hajmi4,58 Mb.
#535457
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   177
Bog'liq
KZn9wTepWq ilmiy jurnal

ILMIY AXBOROTNOMA FALSAFA 2020-yil, 2-son 
63 
ochiqchasiga, baʼzan niqoblangan shakllarda) qarshilik koʼrsatadi. Ularning passiv-konservativligi yoki 
ashaddiy-agressivligi, aynan shu qarshilikda va ularni amalda ifodalash shakllarida namoyon boʼladi.
Gʼarb sivilizatsiyasi va madaniyatdagi utilitar va merkantil ratsionalizm, ularning turmush tarzini 
butunlay oʼzgartirib, inqirozga olib keldi. Boshqacha qilib aytganda, gʼarbona fikrlash va amaliy hayot 
tarzidagi inqilobiy oʼzgarishlar inson muammolarini butunlay hal qilmadi, aksincha keskinlashtirdi. Yanada 
aniqrogʼi, Gʼarbda intellektual salohiyat kuchiga (maʼnaviy-axloqiy normalarga emas), texnogen aqlga 
tayanish, bir tomondan, inson ustidan hukmron boʼlgan zamonaviy fan, texnika taraqqiyoti insonlarning 
oʼzaro munosabatlarini keskinlashtuvchi “texnologiyani” takomillashtirdi, ikkinchi tomondan, insonni 
induvidiallashtirgan, manqurtlashtirgan, marginallashtirgan: ijtimoiy, ekologik, maʼnaviy inqirozga olib 
keldi va uni chuqurlashtirmoqda. Lekin texnogen sivilizatsiya taraqqiyoti tarixiy mantigʼidan shu narsa 
aniq boʼldiki, insoniyatning global muammolari asoslarini, sabablarini texnologik rivojlanish oqibatlaridan 
emas, balki inson tabiatidan, maʼnaviy dunyosidan qidirish kerak ekan. Shuning uchun zamonaviy Gʼarb 
mutafakkirlari bu inqirozdan chiqish yoʼllarini Sharq falsafasining maʼnaviy-axloqiy taʼlimotlari 
merosidan, sharqona hayot anʼanalaridan qidirishi tasodifiy emas.
Bu mavzuning dolzarblashuviga XIX asr oxiri XX asr boshlarida Sharq va Gʼarb siyosiy 
munosabatlari keskinlashuvi ham asosiy sabab boʼlib qoldi. “Millatlararo ziddiyatlar”, “dinlararo qarama 
qarshilik”, “diniy ekstremizm”, “diniy funamentalizm”, “neofashizm” va boshqa shu kabi tushunchalar 
ijtimoiy-falsafiy adabiyotlarda keng qoʼllanilmoqda. Bu tushunchalar mazmuni, faqat koʼp millatli, koʼp 
konfessionalli mamlakatlarda dolzarb muammo boʼlib qolmasdan, balki nisbatan monoetnik, 
monokonfessional davlatlarda ham katta qiziqish uygʼotmoqda. Umumlashtirib aytganda, bugun jahon 
sivilizatsiyasi natijalarini Gʼarb ratsionalizmi va Sharq irratsionalizmi simbiozi asosida saqlab qolish 
mumkinligi haqidagi nazariy taʼlimotlar keng tarqalmoqda. Zero, insoniyat oʼz tarixidan, faqat nima 
qilishni emas, balki nima qilmaslikni ham oʼrganishi kerak. Shu nuqtai nazardan jahon falsafasi tarixida 
bugun bizning oldimizda turgan global muammolar yechimi haqida ratsional nazariy taʼlimotlar yaratilgan. 
Gap ularni ijodiy oʼrganish va oʼzlashtirishdadir.
Аdabiyotlar 
1. Шаймухамбетова Г.Б. Гегель и Восток. Принципы подхода. −М., 1995. − С. 20. 
2. Hulin M . Hegel et l ' Orient . P ., 1979. – P . 8.
3. Религиозно-философские учения Востока (сборник) / Под ред Г.Б. Шаймухамбетовой – М., 
1989. 
4. Паломничество Германа Гессе в страну Востока // Восток-Запад. Исследования. Переводы. 
Публикации. - М.,1992. Вып.1. −С. 217. 
5. Гаджиев К.С. Введение в геополитику. – М.: Логос, 1998. – 416 с. 
6. Гегель Г.В.Ф. Работы разных лет. −М., 1971. Т. 2. −С. 554
7. Паломничество Германа Гессе в страну Востока // Восток-Запад. Исследования. Переводы. 
Публикации. - М.,1992. Вып.1. - С. 214.
8. Ауробиндо Шри Индийская культура и влияние извне // Открытие Индии. Философские и 
эстетические воззрения в Индии в XX веке. - М., 1987. - С.404. 
9. Габитов Т.Х. Коллизии и искания казахской культуры // Казахская цивилизация / The Kazakh 
Civilization . 2001. №1. – С. 95. 

Download 4,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   177




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish