Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal 2020-yil, 2-son (120) gumanitar fanlar seriyasi

ILMIY AXBOROTNOMA IQTISODIYOT 2020-yil, 2-son 
102 
bunda mamlakatdan xorijga yuqori malakali ishchi kuchi chiqib ketishi amal qiladi, modomiki, ko‘pchilik 
hollarda bunday agentliklarning mijozlari bo‘lib, qo‘shma korxonalar yoxud xorijiy firmalar hisoblanadi. 
Mehnat bozorida turli xil tashkiliy tuzilmalarning faoliyat sohalari yetarlicha aniqlangan. Bunda 
davlat tashkilotlari aholining barcha kategoriyalari uchun amalda keng miqyosda bepul xizmatlarni 
ko‘rsatadi hamda mehnat bozorida nochor aholi qatlamlarini ijtimoiy himoya qilish va qo‘llab-quvvatlashni 
amalga oshiradi. Mehnat bozori infratuzilmasining mehnat vositachiligi sohasida davlat va nodavlat 
xizmatlari bir vaqtning o‘zida rivojlanmoqda va mutlaqo turli xil faoliyat bilan shug‘ullanadi.
Mehnat bozorida davlat va nodavlat tuzilmalarning rivojlanishida bir qator jiddiy farqlarni keltirish 
mumkin: 
Birinchidan, agarda ish bilan bandlikka ko‘maklashish davlat tuzilmalarining rivojlanishi davlat 
tomonidan muayyan dastur asosida amalga oshirilsa, unda ish bilan bandlikka ko‘maklashishning nodavlat 
tuzilmalari rivojlanishi davlat dasturlari doirasida emas, balki xususiy holda faoliyatini tashkil etadi. 
Ikkinchidan, mehnat bozori infratuzilmasi davlat ob’ektlarining shakllanishi ishga joylashtirishning 
oldingi tuzilmalarini qayta shakllantirish yo‘li bilan rivojlanayotgan bo‘lsa, mehnat munosabatlarini 
tartibga solish bo‘yicha nodavlat tashkilotlar ko‘pchilik turining shakllanishi yangi tuzilmalarning yaratilish 
yo‘li bilan amalga oshirildi. Bu o‘z navbatida turli infratuzilmaviy faoliyatni amalga oshirish 
metodologiyasi va resurslaridagi farqini yuzaga keltiradi. Shunday qilib, davlat tashkilotlari moddiy-
metodologik bazaga va mehnat bozori kontragentlari vakillari bilan muayyan ko‘nikmalarga ega.
Aksincha, ish bilan bandlikka ko‘maklashuvchi yangi tuzilmalar “bo‘sh joyda” yaratiladi va 
mehnat munosabatlari ishtirokchilari manfaatlarini muvofiqlashtirishning muqobil yo‘llarini qidirish va 
foydalnishga majbur, shuning uchun ular mehnat bozori tendensiyalariga eng harakatchan va operativ 
ravishda ta’sir ko‘rsatadi. 
Aftidan oxirigi holat mehnat bozori infratuzilmasida davlat va nodavlat elementlari amal qilish 
samaradorligidagi jiddiy farqni yuzaga keltiradi.
Mehnat bozorida vositachilar ob’ektlarining taqqoslama tavsifi quyidagi jadvalda keltirilgan (3-
jadval).