Issiqlik mashinasi va Karno sikli. Tabiatni muhofaza qilish

Issiqlik dvigatelining ish prinsipi ko`rsatilgan. Bir siklda T<sub>1</sub> temperaturali isitgichdan Q issiqlik miqdori olinib,T<sub>2</sub> temperaturali sovutgichga Q<sub>2</sub> issiqlik miqdori qaytariladi va A= Q<sub>1</sub>- Q<sub>2</sub> miqdordagi ish bajariladi. Quyidagi rasmda issiqlik dvigatelining tuzilishi ko`rsatilgan. Har qanday dvigatel uchta qismdan iborat: ishchi modda (gaz yoki bug`), isitgich va sovutgich. Isitgichdan Q<sub>1</sub> issiqlik miqdori olgan ishchi modda kengayib ish bajaradi. Yoqilg`ining yonishi natijasida isitgichning temperaturasi T₁ o`zgarmas bo`lib qoladi. Siqilishda ishchi modda Q₁ issiqlik miqdorini T₂< T₁ temperaturali sovutgichga uzatadi. Issiqlik dvigateli siklik ravishda ishlashi kerak.  

Aylanma jarayon yoki sikl deb sistema bir qancha holatlardan o`tib dastlabki holatiga qaytadigan jarayonga aytiladi..

2. Karno sikli ikkita izotermik va ikkita adiabatik jarayonlardan tashkil topgan 1-2 jarayonda ideal gaz isitgichdan olingan issiqlik miqdori (Q₁) hisobiga izotermik kengayib ish bajaradi.

T=const bo`lganidan gazning ichki energiyasi o`zgarmaydi.2-3 jarayonda gaz adiabatik kengayib ichki energiyasi hisobiga ish bajaradi. Chunki bu jarayonda gaz issiqlik miqdori olmaydi. 3-4- izotermik siqilishda ajraladigan barcha Q₂ issiqlik miqdori sovutgichga uzatilib, ichki energiya o`zgarmaydi. 4- 1- adiabatik siqilishda bajarilgan ish gaz ichki energiyasining ortishiga sarflanadi. Sikl davomida ideal gaz isitgichdan Q<sub>1</sub> issiqlik miqdorini oladi va sovutgichga Q<sub>2</sub> issiqlik miqdori beradi. Termodinamikaning birinchi qonuniga muvofiq Q<sub>1</sub>- Q<sub>2</sub> issiqlik miqdori ish bajarishga sarflanadi va sikl o`rab turgan yuzaga teng.

  Issiqlik dvigatelining yoki Karno siklining foydali ish koeffitsenti deb qo`yidagi kattalikka aytiladi.

yoki