Issiqlik mashinasi va Karno sikli. Tabiatni muhofaza qilish


Shuningdek Karno siklining F.I.K. ni isitgichning T



Download 199 Kb.
bet4/7
Sana08.09.2021
Hajmi199 Kb.
#168530
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Issiqlik mashinasi va Karno sikli. Tabiatni muhofaza qilish

Shuningdek Karno siklining F.I.K. ni isitgichning T1 va sovutgichning T2 temperaturalari orqali ham ifodalash mumkin.

Demak issiqlik mashinasining F.I.K. ishchi moddaning turiga bog’liq bo`lmay isitgichning va sovutgichning temperaturalari bilangina aniqlanadi.

Bundan qo`yidagi xulosalarga kelish mumkin:

1) Issiqlik mashinasining F.I.K. ni ko`tarish uchun isitgichning temperaturasini oshirish, sovutgichning temperaturasini esa pasaytirish kerak;

2. Issiqlik mashinasining F.I.K. doimo birdan kichik bo`ladi.

Hozirgi paytda injenerlarning barcha harakatlari issiqlik mashinalarining F.I.K. ni orttirishga qaratilgan. Buning uchun esa mashina qismlari orasidagi ishqalanishni, yoqilg`i to`la yonmasligi natijasidagi yo`qotishlarni kamaytirish yo`llarini izlamoq darkor. Hozirgi paytda issiqlik mashinalarining F.I.K. 40% ni tashkil qiladi.  

Sovutgichlar.Yuqorida qayd etilganidek sovutgichlar teskari sikl prinsipida ishlaydi. Ish bajarish hisobiga sistemadan ma’lum miqdordagi issiqlik miqdori olinadi. Boshqacha aytganda issiqlik miqdori sovuqroq jismdan issiqroq jismga o`tkaziladi va mashina sovutgichga aylanadi. Eng keng tarqalgan sovutish mashinasi, bu xujalik muzlatgichidir.

3. Issiqlik dvigatellariga: bug` mashinasi, bug` turbinasi, ichki yonish dvigateli, reaktiv dvigatellar kiradi. 

Bug` mashinalari va bug` trubinalarida isitgich vazifasini –bug` qozoni, ishchi modda vazifasini –bug`, sovutgich vazifasini esa-atmosfera yoki ishlatilgan bug`ni sovutish qurilmasi – kondensator bajaradi.

 Ichki yonish dvigatelida- isitgich va ishchi modda vazifasini yoqilg`i, sovutgich vazifasini esa atmosfera o`taydi.



Odatda yoqilg`i sifatida benzin, spirt,kerosin va dizel yoqilg`isi ishlatiladi. Maxsus qurilma (masalan benzinli dvigatellarda karbyurator) yordamida yoqilg`i va havo aralashma ko`rinishida tayyorlanib silindrga uzatiladi. Silindrda esa aralashma yonadi. Yonish mahsulotlari esa atmosferaga chiqarib tashlanadi. Endi bazi turdagi dvigatellarga batafsil to`xtalamiz.

 Karbyuratorli dvigatel. To`rt taktli karbyuratorli dvigatelning ish prinsipi va ishchi diagrammasini ko`raylik Tashqi kuchlar tasirida porshen pastga qarab harakatlanganda kiritish klapini ochilib ishchi aralashma silindrga yani karbyuratorga tushadi.



Jarayon atmosfera bosimi ostida izobarik ravishda ro`y beradi. Porshen eng qo`yi holatga etganida kiritish klapini yopilib, birinchi takt (surish takti) tugaydi: grafikda jarayon 0-1 to`g`ri chiziq bilan ko`rsatilgan. Ikkinchi (qisish) takti ham tashqi kuch tasirida ro`y beradi.

Har ikkala klapan ham yopiq va gaz adiabatik ravishda qiziydi. Bu grafikda 1-2 chiziqqa to`g`ri keladi. Uchinchi takt –ish jarayonida chaqnab yonish. Porshen eng yuqori holatga etganida o`t oldiruvchi svecha uchquni aralashmani yoqadi va gazning bosimi keskin ortadi. Grafikda bu 2-3 izoxarik jarayonga mos keladi. Klapan yopiq turib porshen pastga qarab harakatlanadi, yani adiabatik ravishda kengayadi. 3-4 chiziq ishchi yurish deyiluvchi taktga to`g`ri keladi. Ko`rinib turibdiki bu taktda gazning bosimi pasayadi, hajmi ortadi, temperaturasi pasayadi. Bu holda bajarilgan ish musbat bo`lib u gaz ichki energiyasining kamayishi hisobiga bajariladi. To`rtinchi takt chiqarib tashlash. Porshen eng pastga etganida chiqarish klapani ochilib yonish mahsulotlari chiqarish moslamasi orqali atrof-muhitga chiqarib tashlanadi. Gazning bosimi pasayadi va takt oxirida atmosfera bosimiga teng bo`lib qoladi. Grafikda bu izoxarik jarayon 4-1 chiziq bilan ko`rsatilgan. Porshen maxovik energiyasi hisobiga yuqori holatiga qaytadi va takt tugaydi.

Ko`rilgan yopiq jarayonda bajarilgan ish, jarayonlar chiziqlari bilan ajratilgan shtrixlangan shaklning yuzasiga teng bo`ladi. Grafikni tahlil qilish shuni ko`rsatadiki 3-4 qismdagi kengayish, 1-2 qismdagi qisilishga nisbatan kattaroq bosimda ro`y beradi. Aynan shuning natijasida dvigatel foydali ish bajaradi. 3-2 va 4-1 izoxorik jarayonlarda (V=const) ish nolga teng va yuqorida qayd etilganidek foydali ish adiabatik kengayish va siqilishlarning farqlari bilan aniqlanadi.  

Dizel. Nemis injeneri Dizel yuqoridagi qiyinchiliklardan holi va F.I.K. ancha yuqori bo`lgan dvigatelni yaratdi. Dizellarda siqish darajasi ancha yuqori bo`lib uning oxirida havoning temperaturasi, yoqilg`i o`z-o`zidan o`t olishi uchun etarli darajada baland bo`ladi. Yoqilg`i esa, karbyuratorli dvigatellarnikidek birdaniga emas, balki asta-sekin, porshen harakatining biror qismi davomida yonadi. Yoqilg`ining yonish jarayoni ishchi bo`shliqning hajmi ortib borishi davomida ro`y beradi. Shuning uchun ham gazlarning bosimi ish davomida o`zgarmay qoladi. Shunday qilib dizelda aralashmaning yonish jarayoni o`zgarmas bosimda ro`y beradi. Karbyuratorli dvigatellarda esa bu jarayon o`zgarmas hajmda ro`y berardi. Dizel, karbyuratorli dvigatelga qaraganda tejamkorroq bo`lib F.I.K. ham ancha yuqori, qariyb 40% ni tashkil qiladi. Uning quvvati ham ancha katta bo`lishi mumkin. Shu bilan birga ancha arzon yoqilg`ida ham ishlayveradi. Dizellar statsioner qurilmalarda, temir yo`l, havo va suv transportlarida keng qo`llaniladi.



Reaktiv dvigatelning ish prinsipi qo`yidagicha. Samolyot uchganda qarshidan kelayotgan havo oqimi bosim hosil qiladigan soplo orqali o`tib, forsunka sochayotgan yoqilg`ini qo`shib oladi. Hosil bo`lgan ishchi yoqilg`i so`ngra yonish kamerasiga tushadi va o`t oldiruvchi svecha yordamida yonadi. Ishchi aralashmaning yonishi natijasida hosil bo`lgan gazlar katta tezlik bilan chiqarish tirqishi-soplo orqali chiqarib tashlanadi. Aralashmaning yonishi bosimning keskin ortishiga olib keladi va natijada soplodan chiqadigan gazning tezligi dvigatelga kirayotgan gazning tezligidan juda katta bo`ladi.


Download 199 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish