Иссиқлик тармоқларининг конструктив элементлари

Компенсаторлар

Компенсаторлар

Қувурларни конструкциялашда аварияни олдини олиш масаласи асосий ҳисобланади, бунда компенсаторларни тўғри танлаш ва ўрнатиш аҳамиятлидир.

Қувурларнинг тўғри ишлаши учун, компенсаторлар қувурларнинг узунлиги бўйича энг кўп узайишига бардош бериши лозим. Шу сабабли узунлик ўзгариши ҳисоблашда ишчи муҳит ҳароратини максимал ҳисобда, атроф муҳит ҳароратини эса – минимал ҳисобдан ва атроф муҳитнинг ҳисобий ҳароратига тенг қилиб қабул қилинади.

Иссиқлик тармоқларида фойдаланиладиган термик узайишлар вариантлари турлича бўлади.

Ишлаш принципига кўра компенсаторлар икки гуруҳга бўлинади:

Ишлаш принципига кўра компенсаторлар икки гуруҳга бўлинади:

1) эгилувчан ва радиал қурилмалар, улар қувурларнинг тўғри эмас участкаларининг эгилиши ва буралиши орқали қувурлар узайишини ўзига қабул қилади;

2) сирпанувчи ва эластик турдаги ўқли компенсаторлар, уларда компенсация қувурларнинг телескопик силжиши ёки пружинали қистирмалар сиқилиши орқали содир бўлади.

П-симон компенсаторлар энг кўп тарқалган ҳисобланиб, улар қувурларнинг радиал силжишини, қувурлар бурилиш бурчакларини, Z-симон участкаларни компенсациялайди.

Ўҳли силжишларни ўқли: сильфонли, сальниклари ёки линзали компенсаторлар ёрдамида компенсацияланади.

Пўлат иссиқлик тармоқларида эгилувчан ва радиал компенсаторлар қувурларнинг турли конфигурациясида қўлланилади. Бурчакли компенсаторлар саноат корхоналарида фойдаланиладиган иссиқлик тармоқларида кенг тарқалган, қувурларнинг кичик диаметрли (200 мм.гача) бўлганда – шаҳар иссиқлик тармоқларида ҳам ишлатилади.

Пўлат иссиқлик тармоқларида эгилувчан ва радиал компенсаторлар қувурларнинг турли конфигурациясида қўлланилади. Бурчакли компенсаторлар саноат корхоналарида фойдаланиладиган иссиқлик тармоқларида кенг тарқалган, қувурларнинг кичик диаметрли (200 мм.гача) бўлганда – шаҳар иссиқлик тармоқларида ҳам ишлатилади.

Бурчакли сильфонли компенсаторлар, пўлат қувурлардан қилинган П-симон компенсаторлар, линзали компенсаторлар, ва шунингдек қувурларнинг 90 дан 120° гача буралиш бурчаклари (табиий компенсация) ишчи муҳит, қувурлар ётқизилиш усули ва даметрларига боғлиқ бўлмаган холда қувурларнинг термик узайишининг компенсациясида қўлланилади.