Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

л ар н и н г м аданиятига таъсири зўр бўлган. Бу даврда
п ай до бўлган гандҳар санъати, ай н и қ са архитектура ва
ҳайкалтарош лик нам уналари Ш и м ол и й Ҳ и н д и ст о н д а ,
Б ақ тр и я да, Қ абул д а р ё с и в о д и й с и д а , А м у д а р ён и н г
ю қори қ исм и да сақ лан и б бизгача ети б келган. М аш ҳур
гандҳар санъати Х и той , Ҳ и н д -Х и т о й , Я п он и я ва И н ­
д о н е зи я халкдари м аданиятига зўр таъсир қилган ҳамда
ун и н г анъаналари ҳозиргача сак ^ан и б келмоқда. К у­
ш ан и м п ер и яси давридаги д и н , б и н ок ор л и к ва бади и й
санъат соҳасидаги ўзгариш лар Х оразм м аданиятига ҳам
таъсир этган. М азкур ю ксак м аданият Ўрта О си ён и н г
бош қ а ҳудудларига, ч ун он чи қ адим ги Бақтрия (Айртом
о б и д а с и ), Т ўхори стон (Б олаликтепа ёдгорлиги ) м ада-
ниятлари ҳам асли гандҳар санъати анъаналарининг
бевоси та таъсири о сти да тараққий қилган. Натижада
Х оразм да учрайдиган куш ан даври ҳайкалчаларининг
характери анча ўзгаради. Э н ди ли к да ҳайкалчалардаги
83

---

кийим ва безаклар кангю й давр и н и к и дай серҳаш ам
бўлм ай, унда гандҳар сан ъ ати н и н г таъсири се зи л и б ту-
ради. Я нги типдаги ҳайкалчалар ҳи н д к ий и м ларидаги -
дай анча ер и о ч и қ бўл и б, б у ҳол ун и н г будда обр азл а-
ри билан боғл и қ эк ан л и ги н и кўрсатади.
Х ор азм н и н г К уш ан даврига о и д ёдгорликлари \а м
ж уда б о й ва аж ой и бди р . Бу даврда ҳам илгаригидай
суғориш тармоқлари ривож ланади ва таком иллаш ади,
эск и қалъалар қайта қурилади, янги қалъалар ва аҳоли
яш айдиган пунктлар вужудга келади. Я нги п айдо бўлган
катта суғориш инш оотларидан Қ ирққиз ва Тупроққалъа