Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

қалъа а т р о ф л а р и д а н \а м уларга я қ и н қ а ср л а р д а н ,
А нқақалъа, У ллигулдурсун, Қ уш п ўр сан , Ж илдиққалъа,
Аёзқалъа каби ҳаробалардан дастлабки йиллардаёқ м инг-
^
д а н о р т и қ танга н усхаларин и , асосан м ис тангаларини
топганлар. М аълумки асли танга-сақа зарб қилиш наф а-
қат давлатчилик, балки м уайян давлатни н г мустақил
эк ан л и ги дан далолат б ер а д и . Х оразм тан галари ни н г
кўпчи лиги да, ай н и қ са кумуш ва олтин тангаларида а й -
рим п одш ол ар н и н г ёк и аф сон ав и й обр азл ар н и н г зарб
қ и л и н и ш и ҳам б у е р д а ў з и н и н г и ч к и ва таш қ и
си ёсат и н и о л и б борган қудратли давлат тузум и мав-
ж удлиги ни тасди қ лайди. Х атто кўпчилик тангалар м у­
айян тамғаларга эга эк ан л и ги н и инобатга ол сак , бу
давлатда наф ақат м устаби д п одш олар, айрим вилоят-
лар ёки ҳоким дорлар мустақил соц и ал -и қ ти соди й сиёсат
ол и б борган бўлса тааж ж уб эм ас.
Ш ун и си қ и зиқ к и , эр ам и здан аввДлги I асрдан эра-
м и зн и н г V III асригача, яъни араб и сти л оси га қадар
даврга о и д топ и лган хоразм тангаларида тасвирланган
ч авандоз образи кўп ж иҳатдан х о р а зм ш о \л а р сулола-
си га асос солган аф сон ав и й С иёвуш о б р а зи н и эслата-
д и . Қ ади м и й а ф со н а ва д о с т о н л а р д а тасв и р л ан ган ,
^
«А в есто»да С и ё в а д ш а н н о м и би л ан ти лга т уш ган ,
паҳловий адабиётида ва машҳур «Ш оҳном а»да ҳам, ҳатто
Б ерун и й асарларида ҳам С иёвуш (яна би р диққатга
сазов ор н ом и С и ёвахш ) ф ақат ярим худо — қахрамон
си ф ати да тасвирланади.
Т адқиқотчилар тангалардаги расмларга қараб улар­
ни икки гуруҳга бўладилар: сиёвуш ийларнинг би зга маъ-