Исломий молия тарихи исломий ва анъанавий молиялаштириш ўртасидаги тафовут

Исломий банклар маҳсулотлари ва ишлаш тамойиллари

Исломий банк қошида иш юритадиган шариат кенгаши банк битимларининг исломий молиялаштириш қоидаларига мувофиқлигини назорат қилади.

Маҳсулотларнинг шариатга мувофиқлигини ички текширувидан ташқари банклар ташқи шариат аудити ҳам ўтказадилар, бу эса халқаро саҳнада банкнинг рейтинги ва обрўсини ошириш воситаси бўлиб хизмат қилади.


Жуъла – устама ҳақ ва ҳақиқатда амалга оширилган харажатлар доирасида ҳисобланувчи кўрсатилган хизматлар учун тўловлар.
Музораба – фойда олиш мақсадида тузилган шерикчилик битими бўлиб, бир томон (рабб ал-мол) капитал билан, иккинчи томон (музориб) эса капитални бошқариш учун ўзининг тадбиркорлик фаолияти билан иштирок этади.

Раҳн атамаси билан гаров ёки закладни тушуниш мумкин. Раҳн - бу кафолатни таъминлашга асосланган банк маҳсулоти. Шартнома бўйича мижоз ўз мулкини гаровга қўйиб, кредит олади. Бундай заклад шартномасининг ўзига хос хусусияти шун- даки, гаровга қўйилган мулкка эгалик ҳуқуқи ўзгармайди, яъни қарздор гаровга кўйган мулкидан бутун шартнома муддатида ҳам фойдалана олади.

Бай бисаман ажил
Бу шартнома савдо битими тўловининг кечиктирилиши билан изохланади. Бу усул Малайзияда кенг қўлланилади ва муробаҳа тамойилига ўхшаб кетади, фақат муробаҳада тўлов бирданига амалга оширилади. Бу тамойилни яна муажжал бай деб ҳам аташади.


Бай ал-дайн
Бай ал-дайн бу қарзнинг сотилишидир. Бу тамойилга кура карз савдо ҳужжатлари асосида учинчи шахсга сотилади. Қарздорликни молиялаштиришнинг бундай шакли савдо, хиз- мат кўрсатиш ва ишлаб чикариш мақсадлари учун такдим этилади. Битим факат савдо амалиёти мавжудлигини тасдикловчи хужжатлар такдим этилгандагина амалга оширилади.
Бай айна
Бу тамойил олди-сотди шартномасига асосланиб тузилади. Банкка кредит учун мурожаат этган мижозга банк ўз активла- рининг бир кисмини томонлар тарафидан келишилган баҳода бўлиб тўлашга сотади ва банк ўз хизмати учун устамага кредит микдорини кўшади. Кейин мижоз мана шу активларни бирданига банкка кайта сотади. Харид нархи қоидага кўра олдиндан келишилган сотиш нархидан пастрок бўлади.