Исломда мерос ва унинг тақсимоти

www.madrasa.uz
 
87 
Зеро, туғишган сингилнинг опаси ёки синглиси ва акаси ёки 
укаси йўқ. Шунингдек туғишган сингил бошқанинг сабабидан 
асаба ҳам эмас, ота тараф ва ўғил тараф ҳам йўқ. 
2. Икки ва ундан кўп туғишган опа-сингиллар 
маййитнинг ота тарафи ва ўғил тарафи бўлмаганда учдан 
икки 2/3 оладилар.
Мисол: бир аёл вафот этиб, ўзидан она бир ака-укалар 
ва туғишган опа-сингиллар қолдирди. Она бир ака-укаларга 
учдан бир 1/3. Туғишган опа-сингилларга учдан икки 2/3. 
3. Туғишган опа-сингиллар битта ёки ундан кўп 
бўлганларида ҳам бошқанинг сабабидан асаба қилувчи ака 
ёки укалари бўлса, улар ака ёки укалари сабабидан асаба 
бўладилар. 
Мисол: бир киши вафот этиб, ўзидан хотини, туғишган 
акаси ва синглисини қолдирди. Хотинига тўртдан бир 1/4. 
Туғишган акаси ва синглисига қолган улуш “бир эркакка икки 
аёл улуши” қоидасига биноан тақсимланади.
4. Туғишган опа-сингиллар битта ёки ундан кўп 
бўлганларида ҳам улар билан бирга маййитнинг битта қизи 
ёки битта ўғилнинг қизи бўлса ва туғишган опа-
сингилларнинг бошқанинг сабабидан асаба қилувчи ака ёки 
укалари бўлмаса, улар бошқанинг (қиз ёки ўғилнинг қизи) 
сабабидан асаба бўладилар.
Мисол: бир киши вафот этиб, ўзидан қизи, ўғлининг 
қизи ва икки туғишган сингил қолдирган. Қизга ярим 1/2. 
Ўғлининг қизига маййитнинг қизи билан бирга учдан икки 

---

www.madrasa.uz
 
88 
2/3 олиш учун олтидан бир 1/6. Қолгани бошқанинг 
сабабидан асаба бўлган икки туғишган сингилга. 
Масаланинг асли 6 
Қиз 
ярим 1/2 
3 та улуш 
Ўғлининг қизи 
олтидан бир 1/6 
1 та улуш 
Икки 
туғишган 
сингил 
бошқа 
билан 
бирга 
асаба 
бўлгани 
учун 
қолган улуш 
2 та улуш 
5. Туғишган опа-сингиллар меросхўр ўғил зурриёт 
бўлганда ва ота бўлганда ҳажби ҳирмонга учрайдилар.
Мисол: бир киши вафот этиб, ўзидан отасини, ўғлини ва 
туғишган опасини қолдирди. Отасига олтидан бир 1/6. Ўғилга 
асабалик жиҳатидан қолган мерос. Туғишган опа ўғил 
сабабидан ҳажб бўлади. (“Далилул-вуррос” Низомиддин 
Киронавий).