Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali «konchilik ishi» kafedrasi

Plastiklik xossasi Tog‘ jinslarida chegaraviy elastiklik zonasidan oshib ketish Yuklamasida namayon bо‘ladi, bunda tashqi ta’sir tо‘xtalgandan keyin Tog‘ jinsining dastlabki о‘lchamlari va shakli tо‘liq tiklanmasligining (qoldiq defarmatsiya vujudga kelishi) namoyon bо‘lishi.
Pshiqlik xossasi Tog‘ jinsini emirilishiga olib keladigan eng yuqori (kriticheskix) kuchlanish miqdoriga kо‘rsatadigan qarshiligi (javob reaksiyasi). Bu kuchlanish miqdorlari ta’sir etadigan yuklama yoʻnalishi va Tog‘ jinslari turlicha bо‘lgani uchun bir-biridan farq qiladi
Reologik xossasi tashqi yuklamaning uzoq vaqt ta’sir etishi davomida Tog‘ jinsining deformatsiya, kuchlanish va о‘tkazuvchanligining mexanik parametrlari о‘zgarish xususiyati bilan baholanadi.
Maydalanuvchanlik Tog‘ jinsini maydalash jarayonidagi uning energiya sg‘imini ifodalaydi. О‘rganish natijalariga kо‘ra Tog‘ jinsini maydalashda unga tasir qiladigan dinamik Yuklama bilan press ta’siri ostidagi bir о‘qli Yuklamada hosil bо‘lgan chegaraviy pshiqlik о‘zaro bir-biriga bog‘liq ushunchalar hisoblanadi.
Charxlovchanlik - ishqalanish jarayonida Tog‘ jinsining boshqa qattiq jsim kontakt Yuzasini sayqallab, eskirtirish qobilyati. Kon ishlarini olib borish amalyotida Tog‘ jinslari turli metall uskuna va jihozlarni yemirishi asosiy muammolardan biri hisoblanadi.
Ximyoviy birikgan suvlar – mineral kristal panjaralari tarkibidagi ion va boshqa molekulalar bilan bir qatorda suv molekulalari mavjud bо‘ladi. Masalan gips CaSO₄·2H₂O yoki kaolin Al₂(OH)₄·Si₂O₅ ushbu Tog‘ jinslaridagi suvlar ajratib olinsa ularning yemirilishiga olib keladi va boshqa suvsiz birikmaga aylanadi.
Fizik bog‘langan suvlar – Tog‘ jinsining qattiq yuzasidagi zarralari bilan suv molekulalarining tortishish kuchlari ta’sirida yuzaga keladi va qattiq zarralar yuzasining suv molekulalari bilan yupqa qatlam kо‘rinishida qoplanadi. Bunda Tog‘ jinsi tarkibidagi suv miqdori Tog‘ jinsining xо‘llanish xossasiga bog‘liq.
Xо‘llanish-bu Tog‘ jinsining yupqa suyuqlik qatlami bilan qoplanishi. Qattiq yuzaning xо‘llanish miqdorini qattiq jsim sirtidagi syuqlik va tekislik umumiy nuqtasidan о‘tkazilgan urunma va qattiq jins tekisligi orasidagi burchak xarakterlaydi.