Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali «konchilik ishi» kafedrasi

О‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA О‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI



OLMALIQ FILIALI
“Konchilik ishi” kafedrasi


TAJRIBA ISHI MASHG‘ULOTLARI


Olmaliq – 2020


Tajriba ishi №1
Mavzu: Tog‘ jinslarining xajmiy og‘irligini aniqlash.


Xajmiy og‘irlik deganda tabiiy sharoitda xajm birlikdagi og‘irlikka aytiladi.

Bunda G_T ,G_j;,G_g kattik, suyuk va gazning og‘irligi.
_vT , v_j;, v_g -kattik, suyuk va gazning xajmi.
Absolyut kuruk tog‘ jinsning xajmiy og‘irligi.
Kuruk tog‘ jinslarining og‘irligi.
Xajmi.
Kup jismlarning xajmiy og‘irlig 1-3,5 g/sm³ gacha bо‘ladi. Og‘ir tog‘ jinslari 5,5 g/sm³ gacha, ularga zich magmatik jinslar va og‘ir rudalar ( magnitit, gematit, galenit, siberit va boshkalar kiradi) Kichik xajmiy og‘irliklarga kumir, torf, grafit, va boshkalar kiradi. Xajmiy og‘irlik solishtirma og‘irlikka, govaklikka va namlikka bog‘liq bо‘ladi.
Xajmiy og‘irlik va solishtirma og‘irlik о‘rtasida kuyidagi umumiy bog‘liqlik mavjud.:

Xajmiy og‘irlikning solishtirma og‘irlikka nisbati zichlik koyeffitsiyenti deyiladi. Kn=

Xajmiy og‘irlikni aniqlash usullari.
Xajmiy og‘irlik laboratoriyada va tabiiy sharoitda aniqlanadi. Laboratoriya sharoitida xajmiy og‘irlikni aniqlash yukori bо‘ladi.
Laboratoriya ishi uchun kerak bо‘ladigan anjomlar. Tog‘ jinslarining 5-6 ta bо‘laklari, texnik tarozi, itangar sirkul, parafin, parafinni eritish uchun pech, kuritish uchun elektr pech, ingichka shoyi ip, xajm ulchagich, stakan menzurka, disterlangan suv, ignalar, shetka.
Xajmiy og‘irlikni aniqlashni bir necha usullari mavjud bо‘lib, ulchash usuli, xajm ulchagich yordamida aniqlash, gidrostatik ulchash usulida aniqlash.
Ulchash usulida namunalar tugri shaklga keltiriladi va bu usul engoddiy usul xisoblanadi. Namunaning ulchamlari shtangensirkul yordamida 0,1 mm aniqlikda xar bir kirrasi va diametri 4 martadan ulchanadi va о‘rtacha arumentik kiymat topiladi. Namunaning xajmi ulchab topiladi.
Ves= ² h Vkub=a³
Tog‘ jinsining og‘irligini aniqlash uchun texnik tarozida 0,01 aniqlikda tortib olinadi. Xajmiy og‘irlikni aniqlashda uning og‘irligi xajmiga bо‘linib, 0,02 gr/ sm³
Aniqlikda aniqlanadi. Tajribalar 5-6 marta kaytariladi.